Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMİNE CEREN CENGİZ
Danışman: Esra Emerce
Özet:
Fazla kilo ve obezite dünya genelinde görülme sıklığı artan ve halk sağlığını tehdit eden
önemli bir kronik sağlık sorunudur. Fazla kilo ve obeziteyle mücadele kapsamında
öncelikle beslenme alışkanlıkların değişimi ve fiziksel aktivitede artış tavsiye edilmektedir.
Bu önerilere karşın halk arasında kilo verme amacıyla bitkisel ürün kullanımın arttığı
görülmektedir. Piyasada kolayca ulaşılabilen bitkisel ürünlerin etkinlik ve güvenilirlik
değerlendirmelerinin yapılmaması nedeniyle ciddi sağlık sorunları görülebilmektedir.
Bitkisel ürün kullanımlarına bağlı olarak bildirilmiş çok sayıda hepatotoksisite,
kardiyotoksisite ve nefrotoksisite vakası bulunmaktadır. Bu çalışmada Türkiye
piyasasından satın alınan beş farklı bitkisel zayıflama ürününde endotel, karaciğer ve
böbrek hücrelerinde olası sitotoksik ve genotoksik etkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
İnsan umbilical ven endotel hücre hattı (Huvec), İnsan hepatosellüler karsinoma hücresi
(HepG2) ve Afrika yeşil maymun böbrek hücre hattı (Vero), bitkisel ürünlere (FI, MS, HS,
TLS, CLJ kodlu) maruz bırakılarak sitotoksisite MTT testi ve genotoksisite alkali comet
yöntemi ile belirlenmiştir. HS ve CLJ kodlu ürünler 1000 μg/ml konsantrasyonda Huvec
hücrelerinde % canlılık düzeylerini sırasıyla %38,99 ± 4,95 ve %41,25 ± 4,54’e
düşürmüştür. CLJ kodlu ürün Vero hücrelerinde de sitotoksisiteye neden olmuştur (%66.74
± 4.80; p<0,05). MS kodlu ürün Huvec hücrelerinde, HS kodlu ürün ise HepG2
hücrelerinde 1000 µg/ml konsantrasyonda negatif kontrole göre istatistiksel olarak anlamlı
düzeyde DNA hasarında artışa neden olmuştur (p<0,05). Bitkisel zayıflama ürünlerinin
olası zararları hakkında toplumu bilinçlendirme ve toksik etkilerinin belirlenmesine
yönelik çalışmaların devam etmesi halk sağlığı açısından oldukça önemlidir.