Üniversiteli sporcu öğrencilerin sporda, motivasyon düzeyleri ve stresle başa çıkma yöntemlerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: FATTANEH HOSSEINALIPOUR

Danışman: EMİN KURU

Özet:

Bu araştırmada, beden eğitimi ve spor yüksek okulu (BESYO) sporcu öğrencilerin, motivasyon düzeylerinin, sporda, stresle başa çıkma yöntemlerini, farklı değişkenler açısından incelemek amacı ile yapılmıştır. Bu araştırmada, tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Ankara ili üniversitelerinde, BESYOzda öğrenim gören sporcu öğrencilerden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, BESYOzda öğrenim gören random yöntemi ile seçilmiş olan, toplam 380 kişi sporcu öğrenci oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından hazırlanmış kişisel bilgi formuna ek olarak, Özbay (1993) tarafından Amerika Birleşik Devletlerinde üniversitede öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilere yönelik geliştirilmiş olan "Stresle Başa Çıkma Yolları Ölçeğidir". Özbay & Şahin (1997) tarafından testin Türkçe uyarlaması yapılmıştır. "Spora Özgü Başarı Motivasyon Ölçeği", Wills tarafından (1982) geliştirilmiş ve kullanıma sunulmuştur. Ölçeğin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları Tiryaki ve Gödelek (1997) tarafından gerçekleştirilmiştir. Karşılaştırmaları yapmak için Independent t test, Mann Whitnet U testi, OneWayAnova ve Kruskal Wallis H testleri uygulanmıştır. Katılımcılara ait demografik bilgilerin dağılımlarını belirlemek için ise frekans analizinden yararlanılmıştır. Ayrıca ölçek ortalamalarının ve standart sapmalarının belirlenmesinde de tanımlayıcı istatistiklerden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, üniversiteli sporcu öğrencilerin sporda motivasyon düzeyleri ve stresle başa çıkma yöntemleri arasında pozitif yönde doğrusal ilişki bulunmuştur. Ayrıca sporcuların akademik başarıları ile sportif başarı düzeyleri arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Takım ya da ferdi spor branşları ile ilgilenme, amatör ya da profesyonel olarak spor yapma ve cinsiyet değişkenleri açısından istatistiksel anlamda anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Futbol, voleybol, basketbol, takvando ve atletizm branşlarına özgü olarak amatör ya da profesyonel olma ve cinsiyet değişkenleri açısından sportif başarı motivasyonu ve stresle başa çıkma düzeyleri arasında istatistiksel anlamda bir farklılık gözlemlenmemiştir. Sonuç olarak, sportif başarı motivasyonu ve stresle başa çıkma yöntemlerinin sportif başarı ve performans üzerine pozitif yönde olumlu etkilerinin olduğu söylenebilir. Bu bağlamda sporcu motivasyonu, sporcularda yüksek tutulması gereken önemli psikolojik faktörlerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle sporcuların stresle başa çıkma stratejilerini belirlemede motivasyonun önemli bir etkiye sahib olduğu söylenebilir. Akademik başarının psikolojik performansa etkisi konusunda ise hem motivasyonel hem de strese bağlı olarak söz sahibi bir konuma sahip olmadığı düşünülmektedir. Cinsiyet ve statüsel açıdan ise herhangi bir farklılıktan söz etmenin mümkün olmadığı araştırmamızda hem motivasyonel hemde stresle başa çıkma konusunda bir farklılık gözlemlenmemiş olup etkin bir yapıya sahip olmadığı söylenebilir.