Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Öğrenci: İNAYETULLA AZİMOV
Danışman: MUSA YILDIZ
Özet:Bu çalışmada, deyim konusu ele alınarak, çeşitli dillerdeki örnekleri verilmek suretiyle deyimin dildeki asıl konumu belirlenmeye çalışılmıştır. Bu şekilde deyimin ne olduğu, deyimin özellikleri, diğer söz sanatları ile benzer ve farklı yönleri, genel olarak deyimbilim çalışmalarının günümüzdeki durumu üzerinde durulmuştur. Araştırmamızda konuyla ilgili çeşitli bilimsel çalışmaların değerlendirilmesi sonucu kapsamlı bir "deyim" tanımı da verilmeye çalışılmıştır. Ayrıca çalışmamızda Kur'ân'daki deyimlerin tespit edilmesi ve onların Kırgız Türkçesine aktarımının nasıl olacağı, deyim çevirisinin eşdeğerliğin önemi üzerinde durulmuştur. Tezin amacı Kur'ân'daki deyimlerin anlamlarının Kırgız Türkçesine kazandırılmasının yanı sıra deyim aktarmalarında karsılasılan problemlerin çözümüne katkıda bulunmak ve bu çerçevede Arapçadaki karmaşık olan deyim olgusunun sınırını çizmektir. Bu doğrultuda da genel olarak Arapçadaki, özel olarak Kur'ân'daki hangi ifadelerin deyim olup olmadığı tartışması yapılmış, bazı kriterlere göre de 206 deyim tespit edilmiştir. Arapçadaki deyimler ve bunların Kırgızcadaki karşılıkları konusu, bugüne kadar tam olarak ele alınıp değerlendirilmemistir. Metin aktarmalarında, dilin en zor aktarılan kısımları deyim, atasözü gibi kalıp sözlerdir. Dolayısıyla deyimlerin anlamını hedef dile aktarmada zorluklarla karsılaşılmaktadır. Bu sorun için gerekli önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca deyim öğretiminin önemi ve sorunları, bu bağlamda dil öğretimi alanında deyim öğretiminin nasıl olacağı ve bu doğrultada yapılacak eğitim sürecine az da olsa katkı sağlanmaya çalışılmış, bu konuda bir ders önerisi sunulmuştur.