Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ŞEHRİBAN DUYAR ÖZER
Danışman: Makbule Gezmen Karadağ
Özet:
Diyabetli bireylerde serum karnitin düzeyinin insülin direnci, lipid profili ve beslenme durumu ile
ilişkisini belirlemek ve sağlıklı bireylerle kıyaslamak amacıyla planlanan bu çalışmaya: yaşları 30-
55 yıl arasında değişen 32 Tip-2 diyabet hastası ve 32 sağlıklı olmak üzere toplam 64 birey
katılmıştır. Bireylerin; genel özellikleri, besleme durumları ve fiziksel aktiviteleri sorgulanmış,
antropometrik ölçümleri alınmış ve bazı biyokimyasal parametreler ile serum karnitin düzeyleri
ölçülmüştür. Çalışma sonucunda: ortalama beden kütle indeksi erkeklerde 27,9 kg/m2; kadınlarda
hasta grubunda 34,8 kg/m2, sağlıklı grupta 34 kg/m2 bulunmuştur. Sağlıklı grupta açlık kan glikozu,
açlık insülin, trigliserid, çok düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol, yüksek yoğunlıklı lipoprotein
kolesterol ve HOMA-IR değeri diyabetli bireylerden düşük olduğu gözlenmiştir (p<0,05). Ayrıca;
serum total kolesterol düzeyinin de sağlıklı gruptaki erkeklerde (152,7±31,51 mg/dL), hasta
grubundaki erkeklere göre (193,8±24,67 mg/dL) düşük olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Serum
karnitin düzeyi diyabetli erkeklerde (50,6±20,83 nmol/mL), sağlıklı erkeklere (59,5±17,25
nmol/mL) göre anlamlı olarak düşük bulunmuştur (p<0,05). Bu farkın kadınlar arasında önemli
olmadığı görülmüştür (p>0,05). Serum karnitin düzeyi ile erkeklerde hasta grubunda diyetle protein
alımı, sağlıklı grupta çoklu doymamış yağ asitleri ve omega 6 yağ asidi alımı arasında pozitif ilişki
gözlenmiştir (p<0,05). Kadınlarda serum karnitin düzeyi ile hasta grubunda diyetle B6 vitamini alımı
arasında pozitif; sağlıklı grupta doymuş yağ (g) alımı arasında negatif ilişki tespit edilmiştir (p<0,05).
Serum karnitin düzeyi ile sağlıklı gruptaki kadınlarda vucüt ağırlığı, beden kütle indeksi, kalça
çevresi, vücut yağ miktarı ve yağsız vücut kütlesi arasında negatif ilişki saptanmıştır (p<0,05). Sonuç
olarak: diyabetli bireyler dislipidemi ve insülin direncine yatkınlık göstermektedir. Diyabet,
antropometrik ölçümler ve besin tüketimi bireylerin serum karnitin düzeyini etkilemektedir. Bu
nedenle diyabetli bireylerde serum karnitin düzeyinin, obezite ve bireyin besin tüketimi göz önünde
bulundurularak incelendiği çalışmalar planlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler : diyabet, serum karnitin, beslenme, insülin direnci, lipid profili