Kızılırmak nehrinde azot ve fosfat düzeylerinin belirlenmesi; Kırıkkale havzası örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Öğrenci: LALE GÜNDOĞAN

Danışman: AYSEL ÇAĞLAN GÜNAL

Özet:

Bu çalışmada; Kırıkkale Kızılırmak havza suyunda nitrat ve fosfat seviyelerinin tespiti amacıyla nehir üzerinde belirlenen 8 adet istasyondan Kasım 2009 ile Ekim 2010 tarihleri arasında 12 ay boyunca su numuneleri alınmıştır. Özellikle tarımsal faaliyetlerin yapıldığı yerlere yakın istasyonlar belirlenmiştir. Her bir istasyonda aylık olarak 1 yıl boyunca sıcaklık, pH, çözünmüş oksijen, amonyak, nitrat ve ortofosfat analizleri yapılmıştır.Analiz sonuçlarına göre su kalitesi sınıflarının elirlenmesinde, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği (SKKY) Kıtaiçi Su Kaynaklarının Sınıflarına Göre Kalite Kriterlerinde belirtilen sınır değerler kullanılmıştır. Bir yıl boyunca Kızılırmak suyunun sıcaklık değerlerinin 11-27,50 ºC ( x = 17,13 ºC) arasında değiştiği görülmüştür. Ortalama sıcaklık değerleri SKKY'nde belirtilen I. sınıf su kalite kriterlerine uygundur. Çalışmamız süresince pH değerlerinin 6 - 8,20 ( x = 7,19) arasında değiştiği belirlenmiştir. Ortalama pH değeri açısından Kızılırmak suyu I. sınıf su kalitesindedir. Suyun çözünmüş oksijen değerleri 3,45-8,40 mg/l ( x = 5,28 mg/l) arasında değişmektedir. Kızılırmak çözünmüş oksijen açısından III. sınıf su için verilen kalite kriterlerine uymaktadır. Su numunelerinin amonyak değerleri 0,01-3,30 mg/l ( x =0,83 mg/l) arasında değişmektedir. Ortalama amonyak değerine göre Kızılırmak II. sınıf su kalitesindedir. Su numunelerinin nitrat değerleri 0,13-3,44 mg/l ( x = 1,40 mg/l) arasında değişmektedir. SKKY'ne göre I. sınıf su için verilen kalite kriterlerine uymaktadır. Su numunelerinin ortofosfat değerleri 0,05-0,40 mg/l ( x = 0,24 mg/l) arasında değişmektedir. Bu değer açısından ise SKKY'ne göre III. sınıf su kalitesindedir. Araştırma bulguları değerlendirildiğinde; Kırıkkale Kızılırmak havza suyundaki azot ve ortofosfat seviyelerinin Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde belirtilen sınır değerleri aşmadığı görülmüştür.