Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FATMA ATEŞ
Danışman: Diyar Akay
Özet:
Bilgi (veri) kavramı belirsizlik kavramı ile yakından iliĢkilidir. Belirsizlik, bazı bilgi eksikliğinin ortaya konması, bilgi ise belirsizliği azaltmak için gerekli kapasitedir. Bilgi eksikliğini azaltmanın yollarından bir tanesi ortamda farklı kaynakların varlığından yararlanmaktır. Veri birleĢtirme teknikleri kullanılarak, birden fazla kaynaktan alınan sonuçların bir araya getirilmesi ile elde edilen sonuçlar, bağımsız tek bir kaynağın elde edebileceği bilgilerden daha sağlıklı, zengin ve duyarlı olacaktır. Bu tez çalıĢmasında görüntü bulanık kümeler için Bonferroni ortalamasına bağlı üç tane birleĢtirme operatörü önerilmiĢtir. Bu operatörlerin elde ettiği sonuçların da bir görüntü bulanık sayı olduğu ayrıca birleĢtirme operatörlerinin arzu edilen bazı özelliklerini sağladıkları ispat edilmiĢtir. Görüntü bulanık bilgiler için bir karar verme modeli geliĢtirilerek operatörlerin uygulanabilirliği gösterilmiĢ mevcut operatörler ile karĢılaĢtırılmıĢtır. Bilgi eksikliğini göstermenin bir yolu olan belirsizliği ele alan farklı yaklaĢımlar vardır. Bu tez çalıĢmasında Zadeh‘in ―bir olayın olası olması için mümkün olması gerekir‖ tutarlılık prensibi göz önünde bulundurularak üst sınırın fiziksel olabilirlikten, alt sınırın ise bilgisel olabilirlikten oluĢtuğu aralıklı olabilirlik yapıları önerilmiĢtir. Önerilen yeni belirsizlik yaklaĢımından olasılık bilgisinin elde edildiği bir dönüĢüm yöntemi ortaya koyulmuĢtur. DönüĢüm yönteminin literatürdeki arzu edilen özellikleri sağladığı ispat edilerek bir sayısal örnek ile gösterilmiĢtir. Önerilen birleĢtirme operatörü ile ortamdaki aralıklı olabilirlik bilgilerinin birleĢtirildiği, önerilen dönüĢüm yöntemi ile ise aralıklı olabilirliklerin olasılık bilgisine çevirildiği bir gerçek hayat problemi sayısal örneği çözülerek yöntemlerin uygulanabilirliği gösterilmiĢtir.
Anahtar Kelimeler : Çok kaynaklı bilgi birleĢtirme, heterojen bilgi birleĢtirme, olasılıkolabilirlik dönüĢümü, aralıklı olabilirlik