Tekinsiz Mekânlar

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Öğrenci: SEVDA KÜTÜK

Danışman: ADNAN AKSU

Özet:

Tekinsizlik kavramı son birkaç yüzyılda bastırıldığı yerden gün yüzüne çıkan ve günümüzde birçok yerde kendini hissettiren bir duygudur. İlk olarak felsefe ve kısa hikâyelerde yer alan bu kavram sonraları psikanalizin sınırlarına taşınmış, özellikle Freud'un tekinsizlik üzerine yazdığı makale birçok alan için referans noktası oluşturmuştur. Mimarlıkta hiç kuşkusuz bu alanlar içerisindedir. Ancak mekân üzerinden tartışılan tekinsizlik kavramı, psikanaliz ve diğer kuram tartışmalarının temsili olmaktan ziyade bu tartışmaları ortaya koyan bir aracı niteliğindedir. Çünkü mekânın tekinsizliği, dışardan bir elin mekâna sonradan yerleştirdiği tekinsiz bir etkinin sonucu olarak değil, çok katmanlı bir yapıya sahip olan mekânın katmanlarında saklanan tekinsizliğin uyandırılmasıyla gerçekleşmektedir. Her saklanan tekinsizlik ise saklandığı mekâna göre farklılıklar göstermekte, uyandırılan tekinsizlikle mekân farklı kombinasyonlar oluşturarak farklı ölçeklerde ve farklı şekillerde mekânın birçok tekinsiz halini oluşturmaktadır. Mekâna musallat olmuş gibi gözüken bu durum sadece deneyimin yaşandığı mekânlarda değil aynı zamanda simülatif mekânlarda da kendini göstermektedir. Her ne kadar geniş bir yelpazede kendine varlık alanı bulsa da tekinsizlik en iyi kent mekânlarında deneyimlenmektedir. Bu mekânlar Anthony Vidler'in de bahsettiği gibi tekinsizliğin en iyi duyumsandığı iç mekânın mahremiyetiyle başlayarak kentin ara sokaklarından belirli kimliğe kavuşmuş kent mekânlarına doğru uzanmaktadır. Bu çalışma, çeşitli ölçeklerdeki mekânın tekinsiz olma haline odaklanarak tekinsizliğin mekân üzerindeki negatif etkisini ters yüz eden olumlayıcı tavırlar üzerine bir değerlendirme içermektedir