Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Yeşim ORAK
Danışman: Sıdıka Bulduk
Özet:
Zayıflama diyeti yapan fazla şişman ve obez bireylerde 8 haftalık probiyotik kullanımının vücut
kompozisyonu ve kan parametreleri üzerine etkisini saptamak için yürütülen bu çalışmaya BKİ değeri 25
kg/m2 ve üzerinde olan 34 kadın katılmıştır. Araştırmaya katılan bireyler iki gruba ayrılmıştır. Sekiz hafta
boyunca, birinci gruba (+PK) zayıflama diyet programı, egzersiz programı ve günde 2 kez olmak üzere her
kapsülde 1,5x109 miktarında çeşitli probiyotik suşlarını içeren oral probiyotik besin takviyesi; ikinci gruba
(-PK) probiyotik takviyesi verilmeksizin zayıflama diyet programı ile beraber egzersiz programı
uygulanmıştır. Çalışma başlangıcında ve takip süresince (8 hafta) birbirini izleyen 3 gün süre ile (bir günü
hafta sonu) 24-saatlik besin tüketim kaydı, bireylerin antropometrik ölçümleri (boy uzunluğu-başlangıçta,
vücut ağırlığı, bel, kalça ve boyun çevresi) yapılmış ve Biyoelektrik İmpedans Analiz (BİA) cihazı ile vücut
bileşimi belirlenmiş, BKİ, bel/kalça çevresi oranı (BKO), bel boy oranı hesaplanmıştır. Çalışmanın
başlangıcında ve 8. hafta sonunda biyokimyasal parametrelere (açlık kan şekeri, insulin düzeyi, HbA1c,
HOMA-IR, total kolesterol, LDL- kolesterol, HDL-kolesterol, trigliserit vd.) bakılmıştır. Çalışma
başlangıcında +PK ile -PK gruplarının antropometrik ölçümleri arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır
(p>0.05). Her iki grupta da kadınların başlangıç 4. ve 8. haftalarda antropometrik ölçümleri istatiksel olarak
değerlendirildiğinde vücut ağırlığı, BKİ, bel çevresi, kalça çevresi, bel boy oranı, vücut yağ yüzdesi, vücut
yağ kütlesi ölçümleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0,05); ancak bu değerlerin probiyotik
kullanma durumuna göre anlamlı bir farklılığı saptanmamıştır (p>0,05). Çalışma başlangıcında +PK ile -
PK gruplarının biyokimyasal bulguları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05). Her iki gruptada
çalışma sonunda ölçülen; LDL-K, açlık insülin, AST ve TSH değerlerinde çalışma başlangıcına göre
anlamlı iyileşmeler saptanmıştır (p<0,05); ancak yalnızca +PK grubundaki bireylerin HOMA-IR değeri
çalışma sonunda çalışma başlangıcına göre anlamlı şekilde düşük bulunmuştur (p<0,05). Yine bu gruptaki
bireylerin HDL-K değeri çalışma sonunda çalışma başlangıcına göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur.
Dengeli hipokalorik diyetin +PK ve -PK gruplarında vücut ağırlık kaybında, antropometrik ölçümler ile kan
parametrelerinde önemli iyileşmelere neden olduğu; ancak probiyotik kullanımının HOMA-IR ve HDL-K
değeri hariç diğer parametreler üzerine farklı bir katkısı olmadığı görülmüştür. Zayıflama diyetlerinde
probiyotik takviyesinin etkisinin daha net olarak belirlenmesi için daha büyük örneklemde, daha uzun süreli
probiyotik kullanımıyla yapılan çalışmaların sayısı arttırılmalıdır.
Anahtar Kelimeler : Zayıflama Diyeti, Obez, Obezite, Probiyotik, Vücut Kompoziyonu