Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEDA ARSLAN
Danışman: Zeynep Uludağ
Özet:
Bu çalışmanın amacı, mimarlık ve devlet erki ilişkisinin mekanizmalarını sorgulamaktır. Bu çerçevede; iktidar, ideoloji ve politika ile mekân ilişkilerini farklı dönem, yöntem ve örnek alanlarla işleyen çalışmalar irdelenerek bu örüntünün okunmasına yönelik; devletin mimarlık kültürü kavramı altında biçimlenen bir yöntem önerisi sunulmuştur. Bu tez çalışmasında yapı ve kentsel mekânın devlet erkiyle ilişkisi çerçevesinde yürütülen tartışma sadece sonuç ürün üzerinden ele alınmamış, aynı zamanda bu bağıntı tıpkı kültür gibi bir süreç olarak değerlendirmiştir. Mimarlık ve devlet erki arasında var olan katmanlı ilişkiye örnek oluşturması aşısından tez kapsamında önerilen yöntemin uygulandığı çalışma alanı olarak yüksek yargı mekânları seçilmiştir. Önerilen yöntem çerçevesinde devletin mimarlık kültürüne ilişkin unsurların incelenmesi için yargı erkinin devlet yapılanmasındaki konumu yönünden verimli bir örnek çalışma alanı sağlaması ve erk-mekân ilişkileri üzerine yapılan çalışmalar içinde yargı mimarisine ilişkin sınırlı bir ilgi olması örnek alan seçimindeki unsurları oluşturmaktadır. Öncelikle yargı erki mekânlarının nitelikleri ve farklı yüksek mahkeme binaları üzerinden bir değerlendirme yapılmıştır. Bu irdeleme sonucu çağdaş yargı mekânlarının temsil unsurlarında yargının şeffaflık, bağımsızlık, tarafsızlık ve erişilebilirlik ilkelerinin yansıtıldığı görülmüştür. Buna ek olarak yerel, tarihi ve statü kimlikleri gibi farklı aidiyetlerin ve ortaklıkların altını çizen ölçütlerin de yargı mekânlarının temsiline yansıtıldığı görülmüştür. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesi, Danıştay Başkanlığı ve Yargıtay Başkanlığı hizmet binaları devletin mekânsal pratikleri, söylemleri ve imgeleri yöntem önerisi çerçevesinde incelenmiştir. Yargı mekânlarında devletin mimarlık kültürüne ilişkin unsurların; ilkeler ve kimliklere ilişkin izdüşümleri, önerilen yöntem üzerinden çözümlenmiştir.