Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mehmet Asma
Danışman: İBRAHİM YILDIRAN
Özet:Günümüz eğitim çevrelerince yaygın olarak kullanılmaya başlanan alan bilgisi (AB) kavramını MEB (2012), öğretmenin öğretmekle yükümlü olduğu disiplinle ilgili bilgi, beceri, tutum, tavır ve alışkanlıkları kapsayan bir yeterlik boyutu şeklinde tanımlamıştır. Bilgi ve araştırmanın doğası, alanlar arasında önemli farklılıklar gösterdiğinden, öğretmenlerin öğretecekleri alana özgü bilgi temellerini derinlemesine anlamaları gerekmektedir (Koehler ve Mishra, 2009). Bu bağlamda, Ward'ın (2009) genel alan bilgisinden (GAB) ayrı bir alt bilgi alanı olarak vurguladığı; özelleşmiş alan bilgisine (ÖAB) değinmek faydalı olacaktır. Özelleşmiş alan bilgisi (ÖAB) öğretmenlerin içeriği öğrencilerine öğretmek için gereksinim duydukları, hata analizi, uygun görev seçimi ve görev sunumu gibi bilgileri içeren bilgidir (Ward, 2009). Burada son olarak bahsedilmesi gereken bir diğer önemli kavram olan pedagojik alan bilgisi ise (PAB), öğretmenlerin neyi nasıl öğretecekleri ile ilgili farklı bilgi temellerinin etkileşimidir. Shulman'a göre (1987) PAB, öğretmenin uzmanlık alanında bulunan, alan ve pedagojinin özel bir karışımı olarak tanımlanmaktadır. Eğitim çevrelerinde AB ile PAB arasında; PAB ile öğrenci performansı arasında bir ilişkinin olup olmadığı önemli bir tartışma konusudur. Bu hususta en büyük problem, ÖAB ve PAB'ın ölçülmesi için işlevsel ve tekrar edilebilir bir ölçüm aracının olmamasıdır. Ayrıca günümüzde, özellikle de beden eğitimi (BE) alanında bu ilişkileri doğrudan ortaya koymaya çalışan araştırmaların (Ayvazo ve Ward 2011; Iserbyt, Ward ve Martens, 2015; Kim, 2012-2015; Lee, 2011; Sinelnikov, Kim, Ward, Mathew, Mathew ve Li, 2016; Ward, Kim, Ko ve Li, 2014) sayısı oldukça yetersizdir. AB, PAB ve öğrenci performansı arasında bahsedilen bu ilişkileri doğrudan ortaya koymanın yolu, öğretmenlerin öğretim davranışlarındaki ve öğrencilerin bunu takip eden öğrenme davranışlarındaki değişimleri belirlemek amacıyla öğretmenlerin alan bilgisi düzeyleri manipüle edilerek ve deneysel analiz yöntemi ile mümkündür. Bu düşünceden hareketle bu araştırma, öğretmenlere verilen AB eğitiminin onların voleybol derslerindeki öğretim uygulamalarına ve öğrencilerin öğrenme davranışları üzerine etkilerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada; a- voleybolu uzmanlık alanı olarak tanımlamama b- dört ayrı sınıfa altı haftalık voleybol ünitesini öğretebilme (iki kontrol ve iki deney grubunun her biri için 6'şar ders) c- araştırmaya gönüllü olarak katılım, ölçütlerine göre devlet okulunda görevli iki (bir kadın, bir erkek) tecrübeli (10-15 yıl devlet okulu deneyimi) BE öğretmeni kasıtlı örneklem yöntemiyle katılımcı olarak seçilmiştir. Öğretmenler tarafından sınıf bazında öğrenciler düşük, orta ve üst yetenek gruplarına ayrıldıktan sonra, rastgele örneklem yöntemiyle bu yetenek gruplarından seçilen (her gruptan bir kız ve bir erkek) her sınıftan altı öğrenci (n 48), öğrenme davranışları açısından gözlenmiştir. Araştırma, verilen AB eğitiminden önce ve sonraki öğretmen davranışları ve öğrencilerin sergilediği öğrenme davranışlarını doğal ortamında incelemek amacıyla Ayvazo ve Ward (2011) tarafından geliştirilen ve daha sonra Kim (2011) tarafından badminton'a uyarlanan araştırma deseninde kurgulanmıştır. PAB, davranış analizi ve deneysel yaklaşımların her ikisi birden kullanılarak araştırılmıştır. Davranış analizi yaklaşımı, araştırmacılara bireysel öğretmen ve öğrenci davranışlarını gözlemleme, ölçme ve analiz etme olanağı sunmaktadır. Bu desenin amacı PAB ve AB düzeyleri manipüle edilmiş öğretmenler ile voleybol derslerine katılan öğrencilerinin başarılarına ilişkin hipotezin test edilmesidir. Bu çalışmada bağımsız değişken, voleybolun başarılı bir şekilde BE dersinde öğretiminin gerçekleştirilebilmesi için öğretmenlerin ÖAB içeren on iki saatlik voleybol AB eğitimi ve günlük öğretim geribildirimleridir. Bağımlı değişken ise öğretmenlerin PAB'ını gösteren öğretim uygulamaları ve öğrencilerin BE dersindeki öğrenme davranışlarıdır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin öğretim davranışları AB eğitiminden önce ve sonra anlamlı derecede farklılık göstermiştir. Deney gruplarında öğretmenlerin kontrol gruplarına göre oldukça yüksek düzeyde açıklama, betimleme, benzetim - metafor, ipuçları ve özel uyumlu geri bildirim kullandıkları görülmüştür. Benzer şekilde, öğretmenlerin öğretim davranışlarına bağlı olarak deney grubundaki öğrencilerin kontrol grubundakilere göre çok daha fazla sayı ve oranda doğru deneme yaptıkları gözlenmiştir. Elde edilen verilerin ışığında, öğretmenlerin zenginleştirilmiş ÖAB'ının onların öğretim davranışlarını (PAB) pozitif yönde değiştirdiği ve buna bağlı olarak da öğrencilerin öğrenme düzeylerinin arttığını söylemek mümkündür. Bu araştırmanın bulgularından hareketle, AB paketlerinin hizmet öncesi ve hizmet içi öğretmen eğitiminde kullanımının BE derslerinin kalitesinin arttırılmasına katkı sağlayacağı öngörülmektedir.