Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Öğrenci: İSMAİL YAVUZ ÖZTÜRK
Danışman: KEMALETTİN DENİZ
Özet:Yapılan araştırmayla, Türkiye'deki kamusal alanlarda kullanılan grafik simgelerin ortaklık düzeyinin ortaya konulması ve bunların, başta iletişim becerileri yüksek bireyler yetiştirmeyi hedefleyen Türkçe dersinde olmak üzere, diğer ilkokul düzeyi derslerindeki durumunun tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada, genel tarama modellerinden Tekil Tarama Modeli kullanılmıştır. Buna göre kamusal alanlardaki grafik simgeler belirli bir zaman kesiti içinde saptanmış ve ilkokul düzeyindeki Türkçe, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Trafik Güvenliği dersleri kapsamında bunlar ile ilgili gerekli eğitimin verilip verilmediğine dair öğretim programlarına bağlı olarak ders kitaplarının taranması işlemi uygulanmıştır. En son 2003 yılında Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yayımlanan İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması göz önünde bulundurularak Türkiye'nin nüfus yoğunluğu bakımından en büyük ikinci ili olan Ankara, bu araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Ankara ili sınırları içindeki, toplum tarafından günlük hayatta yoğun olarak ziyaret edilen ve grafik simgelerin bolca kullanıldığı yapılanmış kamusal alanlardan AnkaMall Alışveriş Merkezi, Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi, Esenboğa Havalimanı ve Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi de örneklem grubunu oluşturmaktadır. Araştırma boyunca elde edilen veriler ve bunlara dayalı analizler üç kısma ayrılabilir. Birinci kısımda, söz edilen kamusal alanlardaki mevcut grafik simgeler fotoğraf makinesi vasıtasıyla kayıt altına alınmış ve bunlar anlam, kodlama türü, biçim, zemin rengi, çizgi-şerit ve figür özelliklerine göre incelenmiştir. İkinci kısımda ilköğretim düzeyindeki Türkçe, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Trafik Güvenliği derslerine ait öğretim programlarında, kamusal alanlarda karşılaşılan grafik simgelerle ilgili olabilecek kazanımlar belirlenmiştir. Son kısımda ise söz konusu kazanımların eğitim-öğretim faaliyetlerinin başlıca gereci olarak kullanılan ders kitaplarındaki yansımaları ortaya konmuştur. Yapılan analizlere göre, incelenen kamusal alanlardaki grafik simgelerin yurt dışında veya yurt içinde geliştirilen standartlara biçim, zemin rengi, çizgi-şerit ve figür yönlerinden uygunluk düzeyinin oldukça düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir. İlkokul ve ortaokullardaki eğitim-öğretim faaliyetleri açısından bakıldığında ise yalnızca Türkçe dersine ait öğretim programlarında grafik simge öğretimine yönelik yeterli kazanımın bulunduğu saptanmıştır. Ancak Türkçe dersi de dâhil olmak üzere diğer derslere ait kitaplarda, kamusal alanlarda karşılaşılabilecek grafik simgelere yeteri düzeyde yer verilmediği, verilenlerin ise çoğunlukla trafik işaretleriyle sınırlı kaldığı belirlenmiştir. Yapılan incelemeler ışığında Türkiye'de, kamusal alanlara ait grafik simgelerin kullanımı ve eğitimine dair sorunlara yönelik çözüm önerilerine de yer verilmiştir.