Sosyal bilgiler dersinde farklılaştırılmış öğretimin öğrencilerin akademik başarı ile beceri erişilerine etkisinin ve görüşlerinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESRA ÜÇARKUŞ

Danışman: Cemil Cahit Yeşilbursa

Özet:

Öğretim programlarının temeli, öğrencilerin bireysel farklılıklarına ve buna göre öğretimin düzenlenmesine dayanmaktadır. Her öğrencinin biricik ve özel olduğu gerçeğinden hareketle onların bireysel farklılıklarına hitap eden bir öğretim planı oluşturmak önem kazanmaktadır. Bunun önemine binaen yapılan araştırmanın amacı farklılaştırılmış öğretim uygulamalarının sosyal bilgiler dersinde 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarı ile zaman ve kronolojiyi anlama becerisi erişilerine etkisini belirlemek ve öğrencilerin bu uygulamaya yönelik görüşlerini betimlemektir. Araştırma 2019/2020 eğitim öğretim yılının bahar döneminde Ankara ili merkez ilçesindeki bir devlet ortaokulunda gerçekleştirilmiştir. Çalışma grupları biri deney ve biri kontrol grubu olmak üzere yansız atama yapılarak belirlenmiştir. Deney grubunda farklılaştırılmış öğretim uygulamaları, kontrol grubunda ise geleneksel öğretim yapılmıştır. Karma araştırma yöntemiyle açımlayıcı desende tasarlanan bu araştırmanın nicel bölümü yarı deneysel desende tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel verileri akademik başarı testi ve zaman ve kronolojiyi anlama beceri testi ile toplanmıştır. Nitel verileri ise yapılandırılmamış öğrenci günlükleri ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA), ilişkili örneklem t testi, ilişkisiz örneklem t testi, Wilcoxon işaretli sıralar testi ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen nicel bulgulara göre deney grubu öğrencilerinin akademik başarı ön test ve son test puanlarının arasında son test lehine anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Deney grubu alt, orta ve üst düzeyde yer alan öğrencilerin akademik başarı ön test ve son test puanlarının arasında son test lehine anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Kontrol grubu öğrencilerinin akademik başarı ön test ve son test puanlarının arasında son test lehine anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır. Deney grubu ile kontrol grubu öğrencileri arasında akademik başarı son test puanlarının anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Deney grubu öğrencilerinin zaman ve kronolojiyi anlama becerisi ön test ve son test puanlarının arasında son test lehine anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır. Deney grubu alt, orta ve üst düzeyde yer alan öğrencilerin zaman ve kronolojiyi anlama becerisi ön test ve son test puanlarının arasında son test lehine anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Kontrol grubu öğrencilerinin zaman ve kronolojiyi anlama becerisi ön test ve son test puanlarının arasında son test lehine anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır. Deney grubu ile kontrol grubu öğrencileri arasında zaman ve kronolojiyi anlama becerisi son test puanlarının deney grubu lehine anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen nitel bulgularda, farklılaştırılmış öğretim etkinliklerine yönelik öğrenci günlüklerinden bilişsel, duyuşsal ve psikomotor etkiler ile uygulama süreci temalarına ulaşılmıştır. Bu uygulamaya yönelik öğrenci görüşmelerinden farklılaştırılmış etkinlikler, beğenme, beğenmeme, ders başarısı, zaman ve kronolojiyi anlama, tutumlar ve istekler/öneriler temalarına ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle, farklılaştırılmış öğretimin sosyal bilgiler dersinin farklı öğrenme alanlarında ve farklı becerilerinin geliştirilmesinde uygulanması, uygulamaların daha uzun bir zaman diliminde yapılması ve solomon dört gruplu deneysel desende yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler : Sosyal bilgiler, farklılaştırılmış öğretim, ortaokul öğrencileri