Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Adnan GÜLÖZER
Danışman: Gülgün Alpan
Özet:
Bu çalışmanın temel amacı, lise düzeyi okullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin eğitim teknolojisi öz yeterlikleri ile yaratıcılık algılarını incelemek, ders içi yaratıcı uygulamaların öğrenci gözünden nasıl değerlendirildiğini belirlemektir. Karma yöntemin eşzamanlı çeşitleme deseni kullanılan bu araştırma, istatistiki bölge sınıflamasına göre belirlenmiş 12 bölgede görev yapan 942 öğretmen ve 6 ildeki 22 farklı türden okulda öğrenim görmekte olan 185 öğrenci ile yürütülmüştür. Nicel verileri toplamak için Şimşek ve Yazar (2016) tarafından İSTE standartlarına göre geliştirilmiş “Eğitim Teknolojisi Standartlarına Yönelik Öz-yeterlik Ölçeği” (ETSYÖ) ve araştırmacı tarafından geliştirilen 5 faktör, 22 maddeden oluşan Yaratıcı Öğretmen Ölçeği (YÖL) kullanılmıştır. Nitel veriler ise görüşme formları ile elde edilmiştir. Öğretmenlerin eğitim teknolojisi ve yaratıcılık hakkındaki görüşleri, görüşme formları ile, öğrencilerin öğretmenlerini eğitim teknolojisi ve yaratıcılık bakımından değerlendirmeleri ise odak grup görüşme formu ile alınmıştır. Elde edilen nicel ve nitel veriler birlikte yorumlanmıştır. ETSYÖ ölçeği Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının α=.95 olduğu, YÖL ölçeği ölçülmek istenen kavrama yönelik toplam varyansın %52,45’ini açıkladığı ve Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının α=.86 olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin eğitim teknolojisi kavramını eksik tanımladıkları; eğitim teknolojisini “eğitim öğretimde teknolojinin kullanımı” olarak hatalı bir biçimde algıladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ölçek verilerine göre öğretmenlerin eğitim teknolojisi öz yeterliklerinin iyi düzeyde olduğu, kendilerini en yeterli buldukları boyutun “Öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştırma ve yaratıcılığı teşvik etme” en az yeterli buldukları boyutun ise “Dijital çağa uygun öğrenme ortamları ve değerlendirme etkinlikleri tasarımlama ve geliştirme” olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin eğitim teknolojisi öz yeterlikleri, cinsiyet ve mesleki kıdem değişkenlerine göre farklılaşmazken, branş, lisans üstü çalışma, proje okulunda çalışma, istatistiki bölge ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Öğretmenlerin, yaratıcılığı çoğunlukla “farklı davranış ve ürün tasarlamak” olarak tanımladıkları ve kendilerini iyi düzeyde yaratıcı buldukları, ancak odak grup görüşmesinden elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin lise eğitim öğretimini ve öğretmenlerini pek yaratıcı bulmadıkları ve düşük düzeyde yaratıcı etkinliklerle karşılaştıkları sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenler kendilerini yaratıcı bulurken öğrencilerin tam tersine değerlendirmeleri, farklı grupların yaratıcılığı farklı algıladığını göstermektedir. Öğretmenlerin yaratıcılık ortalamasının yüksek olduğu (X̄ =4.25), en yüksek ortalamanın “Öğrenmeyi Öğretme” (X̄ = 4.55), en düşüğünün ise “Sınıf İçi Yaratıcı Uygulamalar” alt boyutunda olduğu (X̄ =4.09) görülmüştür. Öğretmenlerin yaratıcılık algılarının farklı değişkenlere göre incelendiğinde cinsiyete, çalışma süresine, lisans üstü çalışma durumuna göre anlamlı fark bulunmazken, branşa, okul türüne, istatistiki bölge ve e-içerik geliştirme durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür. Çalışma sonunda yaratıcı öğretmen tanımı yapılmış, elde edilen tüm sonuçlar tartışılarak gelecekte yapılacak çalışmalar için öneriler sunulmuştur.
| Anahtar Kelimeler | : Eğitim Teknolojisi, Öz Yeterlik, Yaratıcılık Algısı |