Türkçe ve Arapça nezaket ifadeleri: Karşılaştırmalı bir inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: KAMİL KARASU

Danışman: MEHMET HAKKI SUÇİN

Özet:

Bu araştırmanın amacı, Türkiye Türkçesi birinci dil konuşanlar ile Ürdün Arapçası birinci dil konuşanlar arasında güç, sosyal mesafe ve dayatma derecesi değişkenlerine bağlı olarak iki dili konuşanlar arasındaki doğrudanlık-dolaylılık stratejilerinin kullanımlarını ve nezaket eğilimlerini incelemektir. Araştırma, genelde edimbilim kavramına ve bu kavramın nezaket yönüne ışık tutmaya; özelde ise Türkçe (TT) ve Arapça (ÜA) konuşanlar isteklerde bulunurken konuşmacılar arasında önemli farklılıklar var mıdır; güç, sosyal mesafe ve dayatma derecesi iki dili konuşanların isteklerindeki doğrudanlık-dolaylılık düzeyini nasıl etkilemektedir; konuşanların ifadelerinde kültürün etkisi var mıdır? gibi sorulara cevap vermeye çalışmaktadır. Araştırmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkçe ve Arapça evreninden seçilen, birinci dil olarak Türkiye Türkçesi konuşan 50 ve Ürdün Arapçası konuşan 49 lisans düzeyindeki öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Türkiye'de ve Ürdün'de bir Söylem Tamamlama Testi ile gerçekleştirilen anket vasıtasıyla elde edilmiştir. Veriler Sosyal Bilimler için İstatistiksel Paket (SPSS) kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma, Türkiye Türkçesi birinci dil konuşanların geleneksel dolaylı stratejileri daha fazla kullanırken, Ürdün Arapçası birinci dil konuşanların doğrudan stratejileri daha fazla kullandığını ortaya çıkarmıştır. Güç, mesafe ve dayatma derecesi değişkenleri ÜA konuşanlarda daha etkili iken, TT konuşanlarda daha sınırlı bir etki yapmıştır. Buna karşın her iki dili konuşanların da muhataplarına kibar bir üslupla yaklaştıkları ve nezaket ifadelerini sıklıkla kullandıkları görülmüştür.