Okul öncesi dönemde dikkat yetisinin gelişimi programının çocukların dikkat yetisi kazanımı ile akıl yürütme becerilerine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: ALİ İBRAHİM CAN GÖZÜM

Danışman: ADALET KANDIR

Özet:

Bu araştırma, "Okul Öncesi Dönemde Dikkat Yetisinin Gelişimi Programı"'nın (60-72) aylık çocukların dikkat yetisi kazanımı ile akıl yürütme becerilerine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2016-2017 eğitim yılında Kars İl Merkezinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bağımsız anaokullarına devam eden (60-72) aylık çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, bağımsız anaokullarına devam eden beş yaşındaki çocuklar arasından tesadüfî olarak seçilen 80 çocuk oluşturmuştur. Örneklemi oluşturan çocukların 20'si Deney I grubu, 20'si Deney II grubu, 20'si Kontrol I ve 20'si Kontrol II grubu olarak belirlenmiştir. Araştırmada, veri toplama aracı olarak; çocuklar ve çocukların ailelerine ilişkin kişisel bilgileri toplamak amacıyla "Genel Bilgi Formu", çocukların dikkat toplama yetisini değerlendirmek amacıyla araştırmacı tarafından güvenirlik çalışması yapılan "Beş Yaş Çocukların Dikkat Toplama Testi" (Frankfurter Test Für Funjahrige Konzentration FTF-K) kullanılmıştır. Çocukların akıl yürütme becerisini değerlendirmek amacıyla araştırmacı tarafından güvenirlik çalışması yapılan "Bilişsel Yetenekler Testi Form-6" (Cognitive Abilities Test Form 6 CogAT Form 6) kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, ön test ile eşleştirilmiş Deney I ve Kontrol I grupları karşılaştırıldığında çocukların dikkat toplama yetisinde "Okul Öncesi Dönemde Dikkat Yetisinin Gelişimi Programı"nın Deney I grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark yarattığı (p<0,05) tespit edilmiştir. Bu anlamlı fark ön test ile eşleştirilmemiş Deney II ve Kontrol II grupları karşılaştırıldığında çocukların dikkat toplama yetisinde "Okul Öncesi Dönemde Dikkat Yetisinin Gelişimi Programı"nın Deney II grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark yarattığı (p<0,05) tespit edilmiştir. Bu durum başlangıçta homojen olarak eşleştirilmiş Deney I ve Kontrol I grubunun karşılaştırılması, eşleştirilmemiş Deney II ve Kontrol II gruplarının karşılaştırılması sonucunda Deney I-II gruplarının lehine sonucun tespit edilmesi, "Okul Öncesi Dönemde Dikkat Yetisinin Gelişimi Programı"nın çocukların dikkat toplama yetisi üzerinde etkili olduğu saptanmıştır. Araştırmanın bir diğer sonucu ise Deney I ve Kontrol I grupları karşılaştırıldığında çocukların akıl yürütme becerisinde "Okul Öncesi Dönemde Dikkat Yetisinin Gelişimi Programı"nın Deney I grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark yarattığı (p<0,05) tespit edilmiştir. Bu anlamlı fark ön test ile eşleştirilmemiş Deney II ve Kontrol II grupları karşılaştırıldığında çocukların akıl yürütme becerisinde "Okul Öncesi Dönemde Dikkat Yetisinin Gelişimi Programı"nın Deney II grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark yarattığı (p<0,05) tespit edilmiştir. Bu durum dikkat toplama yetisinin gelişimi ile akıl yürütme becerisinin gelişiminin etkileşim içerisinde olduğunun bir göstergesi olabilir. Ayrıca "Okul Öncesi Dönemde Dikkat Yetisinin Gelişimi Programı" çocukların dikkat toplama yetisini geliştirdiği gibi akıl yürütme becerileri üzerinde de etkili olduğu söylenebilir.