Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Aliye USLU ÜSTTEN
Danışman: ALEMDAR YALÇIN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu çalışmanın temel amacı, günümüzde önemli bir kavram olan ruhsal zekâyı bilimsel yönleriyle ele almak ve edebiyat eğitimindeki yerini belirlemektir. Ruhsal zekâ hakkında yazılan kaynaklarõn sayısının artmasıyla birlikte bu çalõşmaların konuyu farklı boyutlara taşıması, konunun yanlış anlaşılmasına ve bilimsel temellerden ayrõlmasõna yol açmıştır. Bu nedenle öncelikle zekâ kavramı ve bu alandaki farklı yaklaşımlar incelenmiş; beynin çalışma biçiminden yola çõkõlarak üç temel zekâ kavramõ (akıl, duygusal ve ruhsal zekâ) açıklanmıştır. Daha sonra kuantum biliminin verilerinden hareketle ruhsal zekânõn dil ve edebiyat ile olan bağı kurulmuştur. Araştırma grubu, Ankara il merkezinden bulunan ortaöğretim okullarõndaki 10. sõnõf öğrencilerini ve bu öğrencilerin derslerine giren Türk Dili ve Edebiyatõ dersi öğretmenlerini kapsamaktadõr. Bu gruptan örneklem alınarak araştõrma yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 540 10. sõnõf öğrencisi ve bu öğrencilerin derslerine giren 31 Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni oluşturmaktadõr. Araştırma, öğrencilerin ruhsal zekâyı kullanma becerisini tespit etme amacı üzerine kurulmuştur. Öğretmenlerin ruhsal zekâyı geliştirmeye yönelik ders işleme becerileri kendi görüşleri etrafõnda belirlenmiştir. Aynı zamanda örneklem grubundaki öğrencilere öğretmenlerinin belirtilen davranış ve teknikleri sergileyip sergilemedikleri sorularak öğretmenlerinin bu konudaki davranõşlarõnõn tutarlõlõğõ test edilmiştir. Öğrencilerin ruhsal zekâyõ kullanma (bütünü görme) becerilerini ölçmek amacõyla görsel öğelere, şiir, hikâye ve tiyatro metinlerine dayalõ sorular vii sorulmuştur. Anketlerde ise öğretmenlerin derste kullanabileceği 36 beceri ve tekniğe yer verilmiştir. Toplanan veriler SPSS 11.5 (Statistic Package For Social Science) programõ kullanõlarak değerlendirilmiştir. Araştõrma sonuçlarõna göre öğrencilerin ruhsal zekâyõ kullanma becerilerine etki eden faktörler öğrencilerin cinsiyeti, ailelerinin ve öğretmenlerinin gösterdiği ilgi, bir yõl boyunca yapõlan etkinlik sayõsõ, etkinlik türü, öğrencilerin edebiyat dersi ile ilgili görüşleridir. Kardeş sayõsõ, anne-baba durumu, kendine ait odasõnõn olup olmamasõ, sağlõk durumu, okul dõşõnda kursa gitme ve Türk Edebiyatõ dersi yeni öğretim programõ ile ilgili görüşlerinin ruhsal zekâyõ kullanma becerilerine anlamlõ düzeyde etkisi yoktur. Öğretmenlerin metni kavratma, ön bilgi verme, özetleme/yorumlama, deneyim-metin ilişkisini kurma, metni günlük hayatla ilişkilendirme, eleştirel düşünme, kişisel yorum yapma, ruhsal zekâyõ kullanma becerisini geliştirme ve ruhsal zekâyõ kullanmaya teşvik etmeye yönelik ders işleme becerileri ile aynõ konuda öğrenci görüşleri arasõnda anlamlõ düzeyde farklõlõk görülmüştür. Bu sonuç, öğretmenlerin belirtilen davranõş ve teknikleri uyguladõklarõnõ veya uygulanmasõ gerektiğini düşündüklerini; ancak, öğrencilerin öğretmenlerini bu konuda eksik veya yetersiz gördükleri şeklinde yorumlanmaktadõr. Araştırma grubu sınırlı olmasına rağmen fikir vermesi açısından aynı metin uygulamasını yaptığımız İtalyan öğrencilerin de ruhsal zekâyı kullanma becerilerinin düşük seviyede olduğu görülmüştür.