Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kimya Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMRE ÖZDİL
Danışman: Ayşe Yalçın Çelik
Özet:
Bu araştırmanın amacı, kimya öğretmen adayları, kimya öğretmenleri ile çevreyle doğrudan ilişkili farklı meslek gruplarındaki bireylerin çevre okuryazarlıklarını bilgi, tutum, kullanım ve çevre problemlerine karşı ilgi boyutunda belirlemek ve çevre okuryazarlığı seviyelerini karşılaştırmaktır. Çalışmanın örneklemini Türkiye genelinde çeşitli yerlerde görev yapan kimya öğretmenleri, eğitim fakültelerinde okuyan kimya öğretmen adayları ve Ankara ilinde görev yapan çevre mühendisliği, mimar, şehir plancısı, ziraat mühendisliği, inşaat mühendisliği, jeoloji mühendisliği, harita mühendisliği, maden mühendisliği, orman mühendisliği, biyolog, kimya mühendisliği, jeofizik mühendisliği, petrol mühendisliği meslek grupları oluşturmaktadır. Meslek gruplarındaki katılımcılar amaçsal örnekleme yöntemi ile maksimum çeşitleme hedeflenerek seçilip araştırmaya dâhil edilmiştir. Toplamda 793 katılımcı araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Çalışma gruplarının çevre okuryazarlık seviyelerini belirlemek amacıyla nicel araştırmalardan biri olan tarama deseni uygulanmıştır. Araştırmada Teksöz, Şahin ve Ertepınar (2010) tarafından geliştirilen Çevre Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek ile üniversitede öğrenim gören kimya öğretmen adaylarının, kimya öğretmenlerinin ve çevreye ilişkili meslek gruplarının çevre okuryazarlıklarının çevre bilgisi, çevre ile ilgili kullanımlar, tutum ve çevre problemlerine karşı ilgi olmak üzere dört ana konu başlığı altında tespit edilmesi hedeflenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler IBM SPSS 26 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Toplanan verilerin normallik koşullarını test etmek amacıyla Kolmogorov Smirnov Testi uygulanmıştır. Birçok testin normal dağılım göstermediği tespit edilmiş ve nonparametrik testler uygulanmıştır. Çevre okuryazarlık bileşenlerinin gruplar arasında kıyaslanması amacıyla Kruskal Wallis H-Testi ve Mann Whitney U-Testleri kullanılmıştır. Kimya öğretmen adayları, kimya öğretmenleri ve çevreyle ilişkili meslek gruplarındaki katılımcıların bilgi, çevre problemlerine ilgi ve çevre okuryazarlığı toplam puanları arasında anlamlı farklar bulunurken tutum ve kullanım puanları arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Çevreyle ilişkili farklı meslek gruplarındaki katılımcıların bilgi, tutum, kullanım ve çevre okuryazarlığı toplam puanları arasında anlamlı farklar bulunurken ilgi testi puanları arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Çalışma gruplarında yer alan tüm katılımcıların bilgi ve çevre okuryazarlığı toplam puanının cinsiyete göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı; tutum, kullanım ve ilgi puanlarının cinsiyete göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte kimya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık alt bileşenleri testlerinden aldıkları puanların ve çevre okuryazarlığı toplam puanının, cinsiyete göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı bulunurken, kimya öğretmenlerinin sadece bilgi puanının, çevreyle ilişkili meslek gruplarındaki bireylerin ise tutum ve çevre okuryazarlığı toplam puanının cinsiyete göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı bulunmuştur. Kimya öğretmen adaylarının, çevre okuryazarlık puanlarının ve alt bileşenlerinin sınıf seviyesine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı saptanırken kimya öğretmenlerinin bilgi, kullanım, ilgi ve çevre okuryazarlığı toplam puanının, çevreyle ilişkili meslek gruplarındaki bireylerin ise sadece ilgi testi puanının mesleki tecrübeye göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler : Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayı, öğretmen, meslek grupları