Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sadriye Gökçe KARA
Danışman: Deniz Yüzbaşıoğlu
Özet:
Günümüzde hazır gıdalar oldukça fazla tercih edilmekte ve bu gıdalara farklı katkı maddeleri eklenmektedir. Gıdalara eklenen renklendiriciler, renk vermek ve onları daha çekici ve lezzetli hale getirmek için kullanılmaktadır. Carmoisine (E-122) ve Ponceau 4R (E-124) en sık tercih edilen gıda boyalarındandır. Bu iki gıda boyasının in vitro genotoksik etkileri insan periferal lenfositlerinde kromozom anormallikleri (KA), kardeş kromatit değişimi (KKD), sitokinez blok mikronükleus sitom (CBMN-Cyt) ve comet testleri kullanılarak araştırılmıştır. Bu amaçla Carmoisine ve Ponceau 4R’nin dört farklı konsantrasyonu (37,5; 75; 150; 300 µg/mL) uygulanmıştır. Her iki gıda boyası da KA ve KKD frekanslarını yalnızca en yüksek konsantrasyonda anlamlı düzeyde artırmıştır. Mitotik indeks (Mİ) sonuçları incelendiğinde Carmoisine’nin 24 saatlik uygulamasında en düşük konsantrasyon hariç bütün konsantrasyonlarda ve 48 saatlik uygulamasında en yüksek iki konsantrasyonda (150, 300 µg/mL) kontrole göre anlamlı düşüş olduğu görülmüştür. Ponceau 4R mitotik indeks değerlerinde 24 saatlik uygulamasında en düşük konsantrasyon hariç kalan tüm konsantrasyonlarda ve 48 saatlik uygulamasında ise bütün konsantrasyonlarda kontrole kıyasla düşüşe neden olmuştur. Carmoisine ve Ponceau 4R, MN frekansını ise etkilememiştir. Comet testi sonuçlarına göre, Carmoisine en yüksek konsantrasyonda sadece kuyruk uzunluğunu istatistiksel olarak arttırmıştır. Ponceau 4R ise kuyruk uzunluğunu en yüksek iki konsantrasyonda, kuyruk momentini ise sadece en yüksek konsantrasyonda önemli ölçüde artırmıştır. Comet kuyruk yoğunluğu üzerinde her iki renklendirici de anlamlı bir etki göstermemiştir. Tüm genotoksisite testlerinin sonuçları birlikte değerlendirildiğinde bu iki renklendiricinin in vitro koşullarda özellikle yüksek konsantrasyonlarda genotoksik ve sitotoksik etkilere sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Düşük konsantrasyonları ise genotoksik etki sergilemişlerdir.
Anahtar Kelimeler : Carmoisine, Ponceau 4R, genotoksisite, mutajenite, insan
lenfositleri