ENERJİ ETKİN BİNA TASARIMINDA YEREL MİMARİNİN ÖĞRETİLERİ: GELENEKSEL TEBRİZ EVLERİ ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ABBAS SHADMAND

Danışman: Semra Arslan Selçuk

Özet:

Ulusal ve uluslararası politikaların belirleyici bir unsuru haline gelen enerji konusu,

günümüz toplumlarının da birincil ihtiyaçları arasında yer almaktadır. Yapılı çevrelerin,

enerji tüketiminin yaklaşık %40’ından sorumlu olduğunun anlaşılmasıyla, bu alanda

yapılacak iyileştirmeler gündeme gelmiş, sektörel ve akademik platformlarda yapı ölçeğinde

alınabilecek önlemler tartışılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda, mimarların da konuya daha

hassas yaklaşması, “mimari tasarım” başta olmak üzere bu konuda yenilikçi çalışmaların

ortaya koymasını zorunlu kılmıştır. Bu kapsamda, mimari tasarım kriterlerinin enerji

tüketimindeki etkisinin neler olduğu/olabileceği sorusunun cevaplarının arandığı bu tez

çalışmasında söz konusu kriterlerin yeri ve potansiyelleri irdelenmiştir. Bu amaçla bu

çalışma, enerji ve mimarlık çerçevesinde detaylandırılmış ve mimari elemanlar ile tasarım

parametrelerin enerji tüketimi üzerindeki etkisi ile sınırlandırılmıştır. Her toplumun

geleneksel yaşam ve tasarım ölçütlerinde, doğal çevrenin korunması, enerji tüketiminin en

aza indirgenmesi ve iklim odaklı uygulamaların var olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada,

geleneksel Tebriz evleri enerji etkin bina tasarımı bağlamında incelenmiş ve modern

dünyanın tasarım gereksinimleri bölgenin geleneksel mimarisinde aranmıştır. Ardından

geleneksel Tebriz evlerinin tasarımında dikkate alınan parametreler de göz önünde

bulundurularak Tebriz ikliminde, mimari elemanlar ile tasarım parametrelerin enerji

tüketimi üzerindeki etkisi 100 𝑚2’lik bir kutu üzerinde Design Builder programı ile analiz

edilmiş, söz konusu iklime özgü enerji verimli bina tasarımı için uygun değerler

belirlenmiştir. Daha sonra enerji simülasyon analizlerinden elde edilen parametrelere

dayanarak 2 bina tasarlanmış ve enerji tüketim miktarı hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlarla

sözkonusu iklime uygun tasarım kriterleri ortaya konulmuştur.

Bilim Kodu : 80103

Anahtar Kelimeler : Sürdürülebilirlik, Tebriz evleri, enerji verimli bina tasarımı,

geleneksel mimari