LOJİSTİKTE İTME – ÇEKME STRATEJİSİNİN UYGULANABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ: İZMİR ALSANCAK LİMANI İLE KEMALPAŞA LOJİSTİK ÜSSÜ ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Volkan BAŞARAN

Danışman: Kürşat Yıldız

Özet:

Türkiye’nin jeopolitik konumu ve iki kıtayı birbirine bağlaması, lojistik potansiyelini göstermektedir. Türkiye’de 25 tane lojistik köy projesinin ve 27 adet konteyner limanın bulunması da önemli bir faktördür. İzmir kenti, konteyner limanı varlığı ve lojistik bağlantıları ile ülke ekonomisine sağladığı katkılardan dolayı çalışma alanı seçilmiştir. Yapılan çalışma lojistik alanında büyük bir öneme sahip olan üretim ve envanter yönetiminde geçerli olan stratejilerin önemini ortaya koymaktadır. Üretimde hem zamandan hem de kullanılan üründen tasarruf sağlamak için çeşitli stratejiler geliştirilmiş ve doğru stratejinin belirlenmesi için firmaları etkileyen kriterin ağırlığının ve önem derecesinin bulunmasıyla kendilerine en uygun stratejiyi uygulamaları amaçlanmıştır. Saha çalışması, İzmir’de bulunan 13 Organize Sanayi Bölgesi (OSB) içerisinde yer alan 47 farklı firma ile İtme – Çekme Stratejisi anket çalışması için belirlenen 33 kriterin değerlendirilmesinden oluşmaktadır. Kriterler çok sayıda faktörün birbirini, üretim stratejisini ve süreci etkilemesinden dolayı önce Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden birisi olan DEMATEL (DEcision MArking Trial and Evaluation Laboratory) yöntemi kullanılarak, anket sonucunun ikili karşılaştırılması yapılmış ve CRITIC (CRiteria Importance Through Intercriteria Correlation) yöntemi kullanılarak da ankete katılanların verdikleri yanıtlarla çelişki analizi yapılmıştır. 3 başlıktan oluşan anket çalışması Genel kriterler, İtme Kriterleri ve Çekme Kriterleri olmak üzere kriter ağırlıkları birbirinden bağımsız olarak hesaplanmıştır. Kriter ağırlıklarının hesaplamasından sonra toplam altı farklı kriter ağırlığı literatürde ilk kez DEMATEL ve CRITIC yönteminin birlikte kullanılmasıyla logaritmik olarak hesaplanmış ve sonucunda firmaların üretim sürecinde önceliğinin “Üretimde Aksama Durumu (c6)” kriteri olduğu ortaya çıkmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda OSB’lerde yer alan firmaların üretilen ürünleri Kemalpaşa Lojistik Merkezi (depolama) ve Alsancak Limanı (taşımacılık) faaliyetleriyle entegre bir şekilde çalışmasını sağlayacak olan İtme-Çekme Stratejisi sayesinde ortaya konan kriterler ve kriterlerin etkilenme dereceleri çalışmada yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler : Lojistik, itme-çekme stratejisi, liman, dematel yöntem, critic yöntem