Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE ERDOĞAN
Danışman: Ekrem Ziya Duman
Özet:
Tüm bilimsel, felsefi, dinsel ve sanatsal araştırmalar insanın ne’liğini bulmaya yönelik bir arayıştır. Her biri insanın farklı yönlerine odaklanarak, o alanda yoğunlaşarak incelemelerini yapmaktadır. Mantık, felsefe ve bilim birbirleriyle tarihsel ve kapsamsal olarak sıkı bir ilişki içindedirler. Bilimlerin bilgi elde etme süreçlerinde zorunlu olarak yararlandıkları ve akıl yürütmenin yöntemini belirleyen alan mantıktır. Bu sebeple mantığın bütün bilimlerin temelinde yer aldığını söyleyebiliriz. Ancak bilimlerin mantık ile olan bağlantısı detaylı bir şekilde belirtilmemiştir. Bu eksikliği kapatmak ve alanlar arasındaki bağın nasıl olduğunu göstermek amacıyla bu araştırmanın konusu şu şekilde belirlenmiştir :“İnsan bilimlerinin mantıksal temelleri nelerdir? Araştırmanın amacı, seçilmiş olan bilimler ile bilimsel çalışmanın özünü belirlememizi sağlayan mantık arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada insan bilimleri ve mantık arasındaki yöntemsel bağı göstermek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Nitel araştırmalarda veri elde edilirken kullanılan yazılı ve görsel dokümanlar kapsamlı bir çalışma olanağı sunmaktadır. Bu çalışmada
vi
elde edilen bulgular insan bilimlerinin temelini anlamanın oluşturduğunu ve bu bilimlerin mantık zemininde inşa edilebildiğini göstermektedir. Her bilim kendisine konu ve amacına göre farklılık gösteren bir yöntem belirlemektedir. Fakat konu ne olursa olsun, doğru düşünmenin kuralları değişmemektedir. Bu kuralları belirleyen mantık bilimlerin bilimi olarak anılmaktadır. Bu araştırma sonucunda varılan sonuç şudur: Mantık, bilimlerinin bilgi elde etme süreçlerinde zorunlu olarak yararlandıkları, doğru düşünmenin yöntemini belirleyen formel bir disiplindir. Doğru ve düzgün bir düşünme için bazı prensipler gereklidir. Bu prensiplere, mantıkta aklın ilkeleri denilmekte ve özdeşlik, çelişmezlik, üçüncü halin imkansızlığı ve yeter sebep ilkesi olarak kabul edilmektedir. Bilim adamının düşüncesinde hareket noktası olarak bu üç ilke yer almalıdır. Aklın ilkeleri doğru düşünme için temel oluşturacak ve akıl yürütme türleri bizi sonuçlara ulaştıracaktır. Sonuçlara ulaşırken öncüller arasındaki ilişkilere bakılarak tutarlılık, geçerlilik denetlemesi yapılabilecek, beş tümel kullanılarak kavramlar arasındaki ilişkiler belirlenebilecek, sınıflandırma ile bazı özelliklere göre sıralamalar yapılabilecektir. Tüm mantıksal işlemler bilimsel araştırmaların yapılabilmesini sağlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Mantık, insan bilimleri, antropoloji, psikoloji, sosyoloji,