Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mehmet Fetullah ÖZYILDIRIM
Danışman: Pınar Dinç Kalaycı
Özet:
Estetik yargı, özne ve nesnenin etkileşimi sonucu ortaya çıkmaktadır. Baumgarten’la bilim olma çabası içine giren estetik, nesnenin biçimsel özelliklerinin nesnel ifadelere indirgenmesi yoluyla güzel-çirkin skalasından çıkmış, nesnel yöntemlerle tanımlanmaya başlamıştır. Çalışma, nesne özellikleri ve bu özelliklere yönelik yargı çerçevesinde yürütülmüştür. Gelişen enerji teknolojisinin mimarlığa etkilerinden biri de sürdürülebilirlik kavramının somut verilere indirgendiği yeşil binalardır. Yeşil binalar cephelerinde solar panel, rüzgar türbini, havalandırma sistemleri, güneş kırıcı, çift cidar, mesh, su duvarı, sera kış bahçesi, etfe, bitkilendirilmiş cephe ve tromp duvarı gibi enerji etkin elemanları barındırabilmektedir. Cephede yer alan enerji etkin elemanların estetik yargıya etkilerini irdelemek üzere yapılan çalışmada amaç bir estetik değerlendirme modeli önerisi sunmaktır. Modelde, estetik inceleme için gerekli olan biçim kriterleri temel tasar kriterleri olan düzen, oran, orantı, ritim, denge, simetri/asimetri, dolu-boş, zıtlık vurgusu, uyum, renk, doku özellikleri cinsinden tanımlanmış, her bir özellik 1 (bir), 0 (sıfır) ifadelerine indirgenmiştir. Oluşturulan modelle Türkiye’deki 24 LEED platin sertifikalı bina cephesi incelenmiştir. Bina giriş cephesi resimleri ve bu resimler üzerinden geliştirilmiş olan çizimsel ifadeler, (i) giriş cephesindeki enerji etkin elemanların saptanması, (ii) enerji etkin elemanın cephe estetiğine etkisinin biçim kriterleri cinsinden ifadesi ve ön değerlendirmesi ile (iii) değerlendirmenin uzman gruba sunumu ve kesinleştirilmesine dayalı üç aşamalı modelle çalışılmıştır. Ögenin cephe estetiğine olan etkisi, ögenin cephede var olduğu durum ve ögenin cepheden çıkarıldığı durum arasındaki farklılığın saptanmasıyla 1 ve 0 değerleri üzerinden ifadesi yoluyla incelenmiştir. Enerji etkin elemanların cephede sıklıkla kullanılmadığı, kullanıldığı durumlarda da enerji etkin elemanların cepheden çıkarılması ile cephe estetiğinin nitelik kaybettiği saptanmıştır. Çalışmanın önermesi, yeşil binaların cephelerinde karakter oluşturabilecek potansiyele sahip olan enerji etkin eleman kullanımının sayıca arttırılması ve bu tip eleman kullanımında estetik kaygının da yoğunlaştırılması yönündedir.
Anahtar Kelimeler : Mimarlıkta estetik, yeşil bina, enerji etkin elemanlar