Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mahsa ANBARİ
Danışman: HAKAN ATEŞ
Özet:Motorlu araç kullanımı çok eski bir geçmişe sahip olmamakla birlikte, artan kent nüfusu ve genişleyen kentsel mekanların da etkisiyle kentsel hareketlilik günden güne artmakta, bu durum da trafik güvenliğini kentlerin önemli bir problemi olarak karşımıza çıkarmaktadır. Trafik güvenliğinin oluşturulmasında/artırılmasında pek çok faktörün etkisi bulunmaktadır. Bu faktörlerden birisi de kentsel tasarımdır. Kentsel tasarım 20. yüzyılın ilk yarısında genellikle kent estetiğini düzenleme aracı olarak ele alınmışsa da günümüzde; kentteki yaşam kalitesinin yükseltilmesi, sürdürülebilir bir kentsel çevrenin yaratılması, kente kimlik ve özgünlük kazandırılması, kolay erişim ve dolaşımın eşit ve güvenli bir şekilde sağlanması ile kentte toplumsal aidiyet duygusunun yükseltilmesi ilkelerinin ortaya konulduğu bir kavram olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada, politika üretici, karar verici ve uygulayıcılara yarar sağlamak üzere, kentsel tasarım uygulamalarının trafik güvenliğine etkilerinin, ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle trafik güvenliğine yönelik kentsel tasarım ilkeleri, bileşenleri ve uygulamaları belirlenmiştir. Daha sonra Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi kullanılarak bu bileşenlerin birbirlerine göre önem dereceleri tespit edilmiştir. Çalışmada ayrıca, trafik güvenliği-kentsel tasarım ilişkisini yol kullanıcı ve uzman bakış açısıyla ortaya koymak üzere Türkiye ve İran’da anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışma alanı olarak Türkiye’de Ankara-Tunalı Hilmi Caddesi seçilirken, İran’da benzer özelliklere sahip olan Zenjan-Deljoi Caddesi seçilmiş, anket sonuçları SPSS programı ile istatistiksel olarak analiz edilmiş, sonuçlar Türkiye ve İran üzerinden karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Anket sonuçlarına göre; trafik güvenliğinin artırılmasında etkisi olan en önemli faktör, her iki ülke kullanıcılarına göre kentsel tasarım (%34), ikinci önemli faktör ise sürücü yaya ve yolcuların trafik güvenliğine yönelik eğitimleridir (%23,3). AHP sonuçlarına göre ise fiziki alt yapı kriterinde en önemli gösterge Türkiye’de platform ve şerit genişliği iken İran’da şerit sürekliliğidir. Trafik akımı kriterinde Türkiye’de yolun okunabilirliği İran’da yatay ve düşey işaretleme, hız yönetimi kriterinde her iki ülkede de hız sınırlamaları, yaya ulaşımı kriterinde Türkiye’de yaya sinyalizasyonu İran’da yayalaştırma, bisiklet ulaşımı kriterinde Türkiye’de ayrılmış bisiklet yolları İran’da bisiklet sinyalizasyonu ve toplutaşım kriterinde her iki ülkede de toplutaşım duraklarına erişim kolaylığı önem derecesi en yüksek göstergeler olarak bulgulanmıştır