Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Yusuf AYDIN
Danışman: Yusuf Doğan
Özet:
Bu araştırmada 7. sınıf öğrencilerine verilen özetleme stratejisi eğitiminin etkililiğini, öğrencilerin özetleme stratejisi ve eğitim süreci ile ilgili görüşlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma hazırlık ve uygulama olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Hazırlık aşamasındaki çalışmalar 06.02.2019-17.04.2019 tarihleri arasında, 10 ders saatinde, 32 7. sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Bu aşamada araştırmacı tarafından hazırlanan eğitim durumları, ölçme ve veri toplama araçları geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Uygulama aşaması ise 11.09.2019-12.12.2019 tarihleri arasında, 13 ders saatinde, 30 7. sınıf öğrencisi ile tamamlanmıştır. Hazırlık ve uygulama aşaması farklı öğrenci grupları üzerinde yürütülmüştür. Araştırma tek grup ön test-son test deneysel desen çerçevesinde yapılandırılmıştır. Ayrıca ele alınan konuya ilişkin daha ayrıntılı bir görünüm sunmak için görüşmeler ve yansıtıcı günlükler aracılığıyla nitel veriler de toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre verilen eğitim öğrencilerin özetlerinde önemli bilgileri/ana düşünceleri kullanma başarısını istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde artırmıştır. Bununla birlikte öğrencilerin özetlerinde önemsiz bilgileri kullanmaya devam ettikleri tespit edilmiştir. Öğrencilerin silme, genelleme ve yeniden ifade etme büyük ölçekli yapı stratejilerini kullanma başarılarında herhangi bir artış olmamıştır. Öğrencilerle yapılan görüşmeler, onların özetlemenin nasıl yapılacağı ile ilgili yeterli eğitim almadığını göstermektedir. Bunun yanı sıra öğrencilerin ifadeleri öğretmenlerin özetleme etkinliklerinde çoğunlukla sözlü yönergelerle yetindiğini, bu yönergelerin nasıl uygulanacağına ilişkin etkinlik yaptırmadığını ortaya koymaktadır. Öğrencilerin büyük çoğunluğu özet yazmayı bir metni okuduktan sonra o metinle ilgili bellekte kalanları yazmak olarak algılamaktadır. Ayrıca öğrenciler özetleme ile ilgili düzenli çalışmalar yapmadıklarını, yaptıkları çalışmalarda da özetleri ile ilgili düzenli ve sistemli geri bildirim almadıklarını ifade etmişlerdir. Yansıtıcı günlüklerden elde edilen veriler ise katılımcıların bu araştırma kapsamında özetleme ile ilgili uygulamların yapıldığı derslerle ilgili düşüncelerinin genellikle olumlu olduğunu, bu derslere yönelik olumlu ve olumsuz görüşlerin de derse yönelikilgi ile bağlantılı olduğunu göstermektedir. Katılımcıların araştırma kapsamında yürütülen derslere yönelik ilgilerinin odağında öğrenme ortamı ve süreçlerinin yer aldığı belirlenmiştir. Sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde özellikle ana dili öğretiminde özetlemeye yönelik bilgi ve etkinliklerin sistemli ve düzenli bir biçimde ele alınmasının gerekliliği ortaya koyulabilir. Belirlenen amaçlara ulaşmada; özetleme stratejisini geliştirmeye yönelik çalışmaların daha uzun dönemde ele alınmasının, alt özetleme stratejilerinin ayrı ayrı ve bir arada kullanıldığı etkinlikler yaptırılmasının yararlı olacağı söylenebilir. Böylelikle öğrencilerin özetleme stratejisini kullanma başarılarının daha ileri noktaya taşınacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Özetleme Stratejisi, Özetleme Stratejisi Eğitimi, Okuma Becerisi