Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, ĠÇ HASTALIKLARI ANABĠLĠM DALI , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Dr. NAZMİ GÖKHAN ÜNVER
Danışman: Alev Eroğlu Altınova
Özet:
GiriĢ: İnsanda telomerler, her hücre bölünmesi ile yaşam süresi boyunca kısalır, bu nedenle bir bireyin tam hücresel döngüsünü yansıtır. Telomer uzunluğunun biyolojik yaşlanmanın bir belirteci olduğu düşünülmektedir. Son çalışmalarda diabetes mellitus (DM) ve komplikasyonlarının lökosit telomer uzunluğu (LTU)‟nda kısalma ile ilişkili olabileceği öne sürülmüştür. Enerji metabolizmasının bir düzenleyicisi olan Silent Information Regulator 1(SIRT1); oksidatif stres, inflamasyon ve mitokondriyal fonksiyonlara etkisi ile DM ve obezite gelişimine katkıda bulunabileceği, bunun yanında hücresel yaşlanma ile bağlantılı olabileceği gösterilmiştir. Araştırmamızda tip 2 DM‟li hastalarda LTU ve serum SIRT1 seviyesini diyabeti olmayan kontrol grubu ile karşılaştırmayı amaçladık. Ayrıca SIRT1 ve telomer uzunluğunun; diyabet süresi, diyabet komplikasyonları, vücut yağ dağılımı, beslenme ve egzersiz alışkanlıkları ile ilişkisini incelemeyi planladık.
Gereç ve Yöntem: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Diyabet ve Obezite Polikliniğine Şubat 2020 ile Temmuz 2020 tarihleri arasında başvuran 40-65 yaş arası tip 2 DM tanılı 84 hasta ve yaş, vücut kile indeksi (VKİ) ve cinsiyet açısından açısından benzer 40 sağlıklı gönüllü alındı. LTU, tüm grupta kantitatif PCR yöntemi ile çalışıldı ve rölatif T/S oranı hesaplandı. Serum SIRT1 44 hastada ve 40 kontrolde ELİSA yöntemi ile çalışıldı. Hastaların ve kontrol grubunun vücut yağ dağılımları biyoelektrik impedans analizi ile yapıldı. Yüz yüze yapılması planlanan beslenme ve egzersiz kaydı formları değerlendirilmeleri Covid-19 pandemisi nedeniyle yapılamadı.
Bulgular: Median LTU tip 2 diyabetli hastalarla kontrol grubu arasında benzer saptanmasına rağmen (1,03 ve 1,25 p=0,064), diyabetli hastalarda kısa
66
telomer uzunluğuna (T/S<1) sahip olma yüzdesi (%47,6) kontrol grubuna göre (%27,5) daha yüksek bulundu (p=0,035). Komplikasyonu olan ve olmayan tip 2 diyabetliler arasında anlamlı telomer uzunluğu açısından fark saptanmadı (p>0,05). Obez diyabetlilerde düşük telomer uzunluğuna sahip olma yüzdesi (%60) obez olmayan diyabetlilere (%35,7) göre yüksek bulundu (p=0,029). Tip 2 diyabetlilerde gövde yağ kütlesi ile LTU arasında negatif korelasyon saptandı (r=0,250 p=0,028). Diyabet süresi, açlık kan şekeri ve HbA1c ile LTU arasında bir ilişki bulunmadı (p>0,05). Buna karşın vücut ağırlığı ile negatif bir ilişki saptandı (r=-0,248, p=0,025). Serum SIRT1 düzeyi diyabetli hastalarda kontrole göre anlamlı şekilde düşük bulundu (95,48±29,9 ve 138,40±42,66, p<0,001). Komplikasyon eşlik eden hastalar ile komplikasyonu olmayan hastalar arasında serum SIRT1 düzeyi benzer bulundu (p=0,114). Diyabetlilerde LTU ile SIRT1 arasında korelasyon görülmezken (r=0,100 p=0,507), kontrol grubunda anlamlı düzeyde negatif korelasyon saptandı (r=-0,368 p=0,019).
Sonuç: Çalışmamızda tip 2 diyabetli hastalarda sağlıklı bireylere göre LTU‟nun daha kısa ve serum SIRT1 düzeyinin düşük olduğu bulunmuştur. Ayrıca, visseral obezitenin LTU‟ndaki kısalmaya olumsuz etkisi olduğu ortaya konmuştur. LTU ve SIRT1‟in diyabetik komplikasyonlar ile bağlantısı saptanmamıştır. Bulgularımız diyabetli hastalarda hücresel yaşlanma sürecinin daha hızlı olduğunu ve obezite ile ilişkili olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Lökosit telomer uzunluğu, Sirtuin 1, Tip 2 diabetes mellitus, Biyoelektrik impedans analizi, komplikasyon