Enerji kaynağı seçimi problemine ileri çok kriterli karar verme yöntemlerinin uygulanması

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mine TURAN

Danışman: Fatih Emre Boran

Özet:

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin büyüme için enerjiye olan ihtiyaçları yüksek olduğundan bu ülkeler enerji sektörüne büyük ölçüde bağımlıdır. Ayrıca enerji talebi küresel çapta her geçen gün artmaktadır. Bu talebin artmasında nüfus ve sanayileşme gibi çeşitli faktörler etkilidir. Özellikle 2020 yılında ortaya çıkan Korona virüs (COVID-19) pandemisi sürecinde bu talep daha da artmıştır. Beklenmeyen durumların da olabileceği düşünüldüğünde enerjide daha uzun vadeli yatırımların yapılması elzemdir. Bütün bunlar göz önüne alındığında ülkelerin hem artan talebi karşılayabilmek hem arz güvenliğini sağlayabilmek adına sürdürülebilirliği yüksek enerji kaynaklarına yönelmeleri ya da hibrit enerji kaynağı portföyü oluşturmaları gerekir. Enerji kaynaklarının sistematik bir şekilde değerlendirilmesi ve sıralanması için çeşitli çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı optimum enerji kaynaklarının belirlenmesi olup bu kapsamda ÇKKV bazında belirsizliği daha iyi ele alabilen bulanık kümelerin yüksek derecesi olan q seviyeli bulanık sayılar (q-ROFs) benimsenmiştir. Çalışmada enerji planlamasına yönelik oluşturulan bir ÇKKV probleminde altı alternatif enerji kaynağı on kriter bazında, q-ROF MABAC (Çok Nitelikli Sınır Yakınlık Alanı Karşılaştırması) ve q ROF TOPSIS (İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Tercih Sıralama Tekniği) metotlarıyla değerlendirilmiştir. Bu kapsamda yapılan vaka çalışmasından elde edilen sonuçlar her iki yöntem bazında hangi kaynağın en uygun olacağı yönünde bir sıralamaya tabi tutulmuştur. Sıralamada her iki metot için benzer sonuçlara ulaşılmış olup enerji planlamasında güneş ile rüzgâr enerjisi ilk seçenekler olurken fosil kaynaklardan elde edilen enerji son tercih olmuştur.

Anahtar Kelimeler : Enerji Planlaması, Q Seviyeli Bulanık Kümeler, Çok Kriterli Karar Verme, MABAC, TOPSIS