Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KÜBRA KANAT
Danışman: Zeynep Fulya Temel
Özet:
Bu çalışma, Sokratik yöntemin çocukların eleştirel düşünme becerilerine ve ahlaki
yargılarına etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu
Uygulama Anaokulu’na devam eden 5-6 yaş grubu 15 çocuk ve 2 öğretmen oluşturmuştur.
Çalışmada araştırmacı tarafından geliştirilen Sokratik yönteme göre hazırlanan eleştirel
düşünme eğitim programı, haftada iki gün olmak üzere toplamda 10 hafta süreyle
uygulanmıştır. Karma araştırma yöntemi kullanılan çalışmanın nicel verileri, “Demografik
Bilgi Formu” ve “Ahlaki Yargı Ölçeği”, nitel verileri ise “Görüşme Formu” ve “Video
Kayıtları” ile elde edilmiştir. Nicel verilerin analizinde IBM SPSS 22 paket programı
kullanılarak Friedman Testi, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ve Tekrarlı Ölçümler için Anova
Testi yapılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise NVIVO 12 Plus programı kullanılarak içerik
analizi yapılmış ve kodlamalara bağlı olarak tema, alt tema ve kategoriler oluşturulmuştur.
Çalışma sonucunda, Sokratik yönteme göre hazırlanan eleştirel düşünme eğitim programının
vii
çocukların ahlaki yargı düzeylerini desteklediği belirlenmiştir. Ayrıca bu programın
çocukların eleştirel düşünme becerilerine etkisi, eleştirel düşünmeye yönelik davranışlar ve
eleştirel düşünmeye yönelik olmayan davranışlar temaları altında toplanmış ve programın
çocukların eleştirel düşünmeye yönelik davranışlarını artırdığı, eleştirel düşünmeye yönelik
olmayan davranışlarını ise azalttığı sonucu ortaya çıkmıştır. Buna ilaveten öğretmen
görüşlerine göre bu yöntemin çocuklara katkısı olumlu görüşler ve olumsuz görüşler
temaları altında belirlenerek; olumlu görüşler teması bilişsel ve duyuşsal alt temaları altında
detaylandırılmıştır. Sonuç olarak Sokratik yönteme göre hazılanan eleştirel düşünme eğitim
programının 5-6 yaş grubu çocukların ahlaki yargılarına ve eleştirel düşünme becerilerine
olumlu yönde katkısı olduğu tespit edilmiş ve bu yöntemin anaokullarında ve anasınıflarında
kullanılması ve öğretmenlere bu yönteme yönelik eğitim verilmesi önerilmiştir.