Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Metehan GÜZEL
Danışman: Suat Özdemir
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Nesnelerin İnterneti (Internet of Things / IoT) kavramı, her türlü elektronik cihazın internete bağlanarak yüksek çeşitlilikteki uygulamaları insan hayatına kazandırdığı bir geleceği öngörür. IoT’de sağlanan hizmetler ve uygulamalar IoT’nin en temel bileşenlerinden biri olan Servis Odaklı Mimari (Service Oriented Architecture / SOA) uyarınca servisler olarak özetlenir ve IoT servisi isimlendirmesi ile sunulur. IoT ağı kullanan kullanıcılara sunulan IoT servislerinin sağlaması gereken kalite standartlarına servis kalitesi (Quality of Service) ismi verilir. IoT’de servislerin QoS kısıtları altında sağlanması oldukça önemlidir. Bu tez kapsamında IoT’de sağlanan QoS seviyelerinin iyileştirilmesi problemine odaklanılmıştır. Öncelikle, IoT’de QoS sağlanması problemine dair bir kaynak taraması yapılmıştır. Belirtilen problemin çözümüne dair önerilen IoT mimarileri, yapıları ve protokolleri özetlenmiş, IoT ağın farklı katmanlarına yönelik QoS faktörleri tanımlanmış ve elde edilen tarama sonuçları özgün bir derleme makalesi olarak yayınlanmıştır. Ardından, IoT ağın nesne, ağ ve uygulama katmanlarında QoS iyileştirilmesine dair çalışmalar yapılmıştır. Yapılan ilk çalışma IoT ağın en alt katmanı olan nesne katmanında veri bütünlüğünün sağlanmasına yöneliktir. Nesne katmanında meydana gelebilecek veri kayıplarının önüne geçmek adına, uyarlamalı ağ tabanlı bulanık çıkarım sistemi ve derin öğrenme temelli özgün eksik veri öngörü modelleri önerilmiştir. Önerilen modeller gerçek bir IoT veri seti üzerinde test edilmiştir. Gözlendiği üzere önerilen modeller eksik verileri etkin bir şekilde doldurabilmektedir. Ağ katmanına dair yapılan çalışmada, ağ gecikmesini düşürmek adına sis hesaplama ve yazılım tanımlı ağlar teknolojilerini temel alan bir yaklaşım önerilmiştir. Gerçek bir test senaryosunda simüle edilen yöntemin öncelikli veri akışlarında ağ gecikmesini düşürdüğü gözlemlenmiştir. Uygulama katmanına yönelik yapılan çalışma kapsamında basit IoT servislerinin birleştirilip karmaşık uygulamaların elde edildiği servis birleştirme süreçlerinde QoS, enerji etkinliği ve IoT servisleri arasında adil iş yükü dağıtımının sağlanmasına odaklanılmıştır. Belirtilen hedefler altında servislerin birleştirilmesi amacıyla NSGA-II algoritması temelli özgün bir optimizasyon modeli önerilmiştir.
Anahtar Kelimeler : Nesnelerin İnterneti, Servis Kalitesi, Nesnelerin İnterneti Servisleri,
Servis Kompozisyonu, Sis Hesaplama