Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nilgün ÖZBAŞ
Danışman: Mevlüde Karadağ
Özet:
Araştırma, total diz protezi olan hastaların sağlık okuryazarlığı düzeyleri doğrultusunda hazırlanan
öğretim planının iyileşme süreci ve yaşam kalitesine etkisini incelemek amacıyla Haziran 2018-
Eylül 2019 tarihleri arasında kontrol gruplu müdahale araştırması şeklinde yapılmıştır. Araştırma,
Ankara’daki bir üniversite hastanesinin Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğinde 51’i kontrol, 51’i
müdahale grubu olmak üzere toplam 102 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Örneklemi; daha önce diz
protezi ameliyatı geçirmeyen, psikiyatrik sorun öyküsü bulunmayan, iletişim kurmada sıkıntısı
olmayan, okuma yazma bilen ve araştırmayı kabul eden hastalar oluşmaktadır. Gazi Üniversitesi
Etik Komisyonundan ve çalışmanın yapıldığı hastaneden etik izinler alınmıştır. Ayrıca çalışmaya
katılmayı kabul eden bireylerden sözlü ve yazılı onamları alınmıştır Verilerin toplanmasında; Hasta
Tanıtım Formu, Hasta Öğrenim Gereksinimleri Ölçeği, Fonksiyonel Değerlendirme Formu, Diz
Değerlendirme Anketi, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32, Taburculuk Veri Toplama Formu,
Taburculuk Sonrası 15. Gün İyileşme Süreci Veri Toplama Formu, Taburculuk Sonrası 6. Hafta
İyileşme Süreci Veri Toplama Formu, Yaşam Kalitesi Ölçeği Formu kullanılmıştır. Araştırmanın
uygulanması üç aşamada gerçekleştirilmiştir: Birinci aşamada kontrol grubu hastaları belirlenmiş
ve yüzyüze görüşme yöntemiyle veriler toplanmıştır. İkinci aşamada kontrol grubundan elde edilen
sonuçlar doğrultusunda öğretim planı hazırlanmıştır. Üçüncü aşamada ise öğretim planı müdahale
grubunda uygulanarak hastaların iyileşme süreci ve yaşam kalitesi üzerine etkisi incelenmiştir.
Verilerin değerlendirilmesinde SPSS-24 paket programı kullanılmıştır. Independent Sample-t,
Mann-Whitney U, Spearman, Pearson-X2, ve Fisher Exact test istatistikleri kullanılmıştır.
Araştırma sonucunda kontrol grubunun %65,9’unun, müdahale grubunun %72,9’unun yetersiz
sağlık okuryazarlığı düzeyine sahip olduğu saptanmıştır. Kontrol grubu hastalarının Hasta Öğrenim
Gereksinimleri Ölçeği puanı 198,18±20,85, müdahale grubunun 200,71±19,42 olduğu
belirlenmiştir. Ameliyat sonrası kontrol grubunun %88,2’ sinin, müdahale grubunun ise %2’ sinin
bilgi gereksinimi olduğu belirlenmiştir. Ameliyat sonrası 6. haftada müdahale grubunun Yaşam
Kalitesi Ölçeği genel sağlık algısı ve fiziksel fonksiyon alt boyutu puanlarının kontrol grubundan
daha yüksek olduğu (p<0,05) saptanmıştır. Araştırmadaki bulgular doğrultusunda Total Diz Protezi
olan hastalarda hasta öğretimi planlanmadan önce sağlık okuryazarlık düzeyleri tespit edilmeli ve
sağlık okuryazarlık düzeylerine uygun öğretim planlanması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Total diz protezi, hasta öğrenimi, hemşirelik, sağlık okuryazarlığı, yaşam
kalitesi