Sipariş toplama sistemlerinde üretim planlama ve sınıf temelli ürün atama problemi için bütünleşik model önerisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET AKİF YERLİKAYA

Danışman: Feyzan Arikan

Özet:

Günümüzde, depo noktalarının etkinliği, tedarik zinciri içerisindeki lojistik zinciri için hayati önem taşır hale gelmiştir. Depolama; geleneksel koruma ve saklama işlevlerinin yanı sıra; sınıflandırma, kalite kontrol, stok kaydı, barkod ve etiketleme, stok hareketlerinin kaydını tutma, haberleşmeyi sağlayarak uygun zamanlama ile siparişleri alma, sipariş toplama, ambalajlama, sevkiyata hazır hâle getirme sevkiyat operasyonlarını içerir. Sipariş toplama operasyonuna ait maliyet, toplam operasyonel depo maliyetleri içerisinde en yüksek orana sahiptir. Bu nedenle verimliliğin arttırılmasında en öncelikli depo operasyonu olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, depo yönetimi içerisinde sipariş toplama sistemlerinin işleyişinde etkili “ürünlerin depo alanlarına atanması problemi” ile ilgilenilmiştir. Ürün atama problemi, gerçek yaşamda üretim planlama faaliyetleri ile eş zamanlı olarak gerçekleşir ve birden çok kriterin dikkate alınmasını gerektirir. Problem için elde edilecek çözümlerin uygulanabilir ve etkin olması ancak problemin bu özelliklerini bir arada dikkate alarak sağlanabilir. Bu amaçla depo yönetimi içerisinde sipariş toplama sistemlerinin işleyişinde etkili “ürünlerin depo alanlarına atanması ve kısıtlandırılmış parti büyüklüğünü içeren bütünleşik problem için sınıf temelli depolama politikasını dikkate alan yeni bir matematiksel model önerilmiştir. Ayrıca, Çok Ölçütlü Karar Verme temelli sınıf oluşturma politikası kullanılarak ürün sınıflarını belirleyen bir yaklaşım önerilmiş ve matematiksel modelin bu yeni politikaya adapte edilmesiyle yeni bir varyasyonu geliştirilmiştir. Önerilen temel matematiksel modelin ve varyasyonunun çözüm etkinliği rassal veri setleri kullanılarak GAMS paket programı ile test edilmiştir. Ayrıca, geliştirilen modellerin; tek kriteri, çok kriteri ve sipariş başına küp indeksi kriterini dikkate alan farklı ürün atama politikalarıyla entegrasyonunu sağlayan bir karar destek sistemi akışı önerilmiştir. Detaylı literatür araştırması; çalışma ile önerilen matematiksel modellerin ve karar destek sistemi akışının bilime birer katkı niteliğinde olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca ürün sınıflarının birden çok kriteri dikkate alarak belirlendiği yaklaşım, bilimin mevcut bir alanının yeni bir probleme uygulanması özelliği taşımaktadır