Dağcıların stresle başa çıkma tutumlarının karar vermede özsaygı ve karar verme stilleriyle ilişkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: BURAK KURAL

Danışman: TEKİN ÇOLAKOĞLU

Özet:

Bu araştırmanın amacı, dağcıların stresle başa çıkma tutumları ile karar vermede öz saygı ve karar verme stilleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmaya Türkiye Dağcılık Federasyonu'nun "dağcılık eğitim bitirme belgesi" ne sahip toplam 130 dağcı katılmıştır. Veri toplamada Stresle Başa Çıkma Envanteri ile Melbourne Karar Verme ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde dağcıların ölçeklerden elde ettikleri puanların demografik özelliklerine göre anlamlı farklılıkların belirlenmesinde ANOVA ve t testi kullanılmıştır. Stresle başa çıkma ve karar verme arasındaki ilişki ise Pearson korelasyon analizi ile test edilmiştir. Analizin sonucunda, dağcıların stresle başa çıkma tutumlarının yaş, eğitim düzeyi, medeni durum, meslek değişkenlerinde anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür. Dağcıların karar vermede özsaygılarında ise sadece yaş ve medeni durum açısından anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür. Ayrıca dağcıların stresle başa çıkma tutumları ile karar verme stilleri alt boyutlarına ilişkin, aktif planlama ile dikkatli karar verme stilleri ve kaçma soyutlama ile panik karar verme stilleri arasında pozitif ilişki, aktif planlama ile kaçıngan ve panik karar verme stilleri arasında negatif ilişki saptanmıştır. Sonuç olarak, genç dağcıların (18-22 yaş) daha yaşlı dağcılara göre stres karşısında sigara, alkol, uyuşturucu gibi biyokimyasal yollara başvurdukları ve pasif bir şekilde stresli olaydan kaçtıkları yâda kendilerini olaydan soyutladıkları görülmüştür. Öğrenim durumunda ise öğrenim durumu yüksek dağcıların, öğrenim durumu düşük dağcılara göre stres karşısında daha fazla bilgi alma, eylem planları oluşturma ve sorun çözmeye yönelik davranışlar sergiledikleri görülmüştür. Medeni durum açısından evli dağcıların bekâr dağcılara göre stresle karşılaştığında dua ettiği, ilahi güce sığındıkları tespit edilmiştir. Dağcıların karar vermede özsaygılarında ise yaşları yüksek dağcıların (38 ve üstü) ve evli dağcıların karar verme aşamasında kendini önemli gören, kendine güvenen bir tutum sergiledikleri saptanmıştır. Ayrıca, genel olarak dağcıların stres karşısında pasif bir şekilde olaylardan kaçarken yâda soyutlarken, kendilerini zaman baskısı altında hissederek aceleci davranışlar sergiledikleri görülmüştür. Dağcılar stresle karşılaştığında daha fazla bilgi alma, sorun çözmeye yönelik davranışlar sergileme, eylem planları oluşturma tutumu içinde iken olayla ilgili araştırma yaparak duruma en uygun alternatifi seçme eğiliminde oldukları tespit edilmiştir.