Binalarda radyasyon zırhlamasına yönelik yapısal detayların analizi: Lineer hızlandırıcı mekanları için öneriler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEVAL YEŞİM BAŞ

Danışman: SEMRA ARSLAN SELÇUK

Özet:

Günümüzde, kullanımı giderek yaygınlaşan radyasyon uygulamalarından; tıp ve endüstri başta olmak üzere birçok alanda faydalanılmaktadır. Doğal radyasyon kaynaklarının yanı sıra bu uygulamalar çerçevesinde yapay kaynaklardan da radyasyona maruz kalınmakta ve gerekli tedbirler alınmadığı takdirde ise insan sağlığını ciddi ölçüde tehdit edecek durumlar ortaya çıkabilmektedir. Radyasyon kaynağı ile kişi arasına koruyucu niteliğe sahip engel konularak, maruz kalınan radyasyon dozunu kabul edilen değerler çerçevesinde sınırlamak amacıyla uygulanan zırhlama, radyasyondan korunma yöntemleri kapsamında önemli bir yere sahiptir. Radyoterapi uygulamaları kapsamında kanser hastalarının tedavisi için yaygın olarak kullanılan lineer hızlandırıcılar yüksek enerjili X-ışını ve elektron demeti üretebilen cihazlardır. Bu cihazların kullanıldığı mekanların radyasyon zırhlaması bağlamında doğru ve etkin şekilde tasarımı, radyasyonun insan sağlığına olan zararlarından korunabilmek için önem teşkil etmektedir. “LINAC cihazı ile radyoterapi uygulamalarının yapıldığı mekanların tasarım sürecinde; mali, hammadde, enerji gibi kaynakları daha etkin ve verimli kullanmaya yönelik tasarım unsurları ve radyasyondan korunmaya yönelik önlemler ile optimal ve zırhlama bütünlüğü çerçevesinde tasarımlar üretebilmek mümkündür” hipotezi ile yürütülen bu tez çalışmasında, konuya yönelik tasarım sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlarla ilgili ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşların önerileri ve değerlendirmeleri doğrultusunda bir araştırma yürütülmüştür. Her mekan için ilgili faktörlerin bütünleşik olarak değerlendirilmesi ile tasarım yapılması gerekliliğinin ortaya konulduğu tezin sonucunda; konu ile ilgili çalışma yapacak olan mimarlar için bilgilendirici, yol gösterici ve projelendirmenin ön evrelerine ışık tutacak nitelikte bir çalışma oluşturulmuştur.