B1 düzeyinde Türkçe öğrenen yabancıların yazılı anlatımlarının bağdaşıklık düzeyleri (Gazi Tömer örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: SEZGİ YILDIRIM

Danışman: ÖMER ÖZKAN

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu araştırmada B1 düzeyinde Türkçe öğrenen 81 dil kullanıcısının yazılı anlatımlarında bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeyleri değerlendirilmiştir. Bağdaşıklık metni oluşturan kelime ve cümle yapılarının birbirleriyle oluşturdukları dil bilgisel bağlantılardır. Bu bağlantılar metnin yapısal olarak birbiriyle ilişkili olmasını, anlamsal olarak da bir bütünlük oluşturmasını sağlayacaktır. Araştırmada Gazi Üniversitesi Türkçe Öğretim Araştırma ve Uygulama Merkezinde B1 düzeyinde Türkçe öğrenen dil kullanıcılarından uzman görüşünden yararlanılarak belirlenen 10 konudan birini seçerek bir yazı oluşturmaları istenmiştir. Araştırmanın modeli betimleyici tarama modelidir. Verilerin değerlendirilmesi bakımından hem nicel hem de nitel bir çalışmadır. Katılımcıların yazılı anlatımlarında bağdaşıklık unsurlarını kullanma durumlarının değerlendirilmesinde Bağdaşıklık Düzeyi Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Bu, araştırmanın nicel bölümünü oluşturmaktadır. Katılımcıların yazılı anlatımlarında bağdaşıklık unsurlarını kullanmada yaşadıkları sorunlar yazılı anlatımlarından örnekler verilerek açıklanmıştır. Bu da araştırmanın nitel bölümünü oluşturmaktadır. Bu yüzden çalışmanın karma desen araştırması olduğu söylenebilir. Çalışmanın bulgularına göre katılımcıların bağdaşıklık araçlarını kullanım sıklığında kağıt başına düşen ortalama (32,86)'dır. Bağdaşıklık araçlarının kullanımı ile ilgili kağıt başına düşen ortalamalar sırasıyla; bağlama ögeleri (13,4), gönderim (7,8), kelime bağdaşıklığı (7,4), eksiltili anlatım (4,06), değiştirim (0,2) şeklindedir. Araştırmada B1 düzeyinde Türkçe öğrenen yabancıların bağdaşıklık araçlarının kullanımıyla ilgili sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Bunlar: gönderim ögesinin gereksiz bir biçimde kullanılması, gönderim ögesinin karşılıksız biçimde kullanılması, eksiltili anlatıma başvurmanın uygun olmadığı yerde eksiltili anlatım kullanımı, bağlama ögesinin anlam ve işlevine uygun kullanılmaması, bağlama ögesinin sık sık ve gereksiz biçimde kullanılmasıdır. Araştırma sonucunda B1 düzeyinde Türkçe öğrenen yabancıların yazılı anlatımlarında bağdaşıklık unsurlarını kullandıkları ancak bu unsurları kullanırken önemli sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dil kullanıcılarının yazılı anlatımlarında bu unsurları kullanırken yaşadıkları sorunlar ortaya konulmuş ve benzer çalışmalarla karşılaştırılmıştır. Ders kitaplarına, akademisyenlere ve bu alanda çalışan okutmanlara yönelik önerilerde bulunulmuştur.