Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Öğrenci: ÇAĞLAR KESKİN
Danışman: MEHMET CİNDORUK
Özet:Çölyak hastalığı, gluten içeren besinlere karşı ince barsak mukozasında gelişen intolerans ile karakterize otoimmün bir hastalıktır. Anemi, çölyak hastalarında en sık karşılaşılan hematolojik bulgudur ve tanı anında prevelansı %12-%69 arasında değişmektedir. Çölyak hastalığında demir emiliminin en yoğun olduğu duodenum mukozasında hasar gelişmekte ve sıklıkla demir eksikliği anemisi görülmektedir. Hepsidin, karaciğerden sentezlenen, demir metabolizmasının başlıca düzenleyicisi, kronik hastalık anemisi ve inflamasyonun mediatörü olarak bilinen, peptit yapıda bir moleküldür. Çölyak hastalığı da sıklıkla demir eksikliği anemisi ve inflamasyonla karakterize bir hastalıktır. Literatürde çölyak hastalığında hepsidinin yerini gösteren çalışmalar sınırlıdır. Biz bu çalışmamızda çölyak hastalarında hepsidin düzeyleri ile anemi parametreleri arasındaki ilişkiyi araştırdık. Çalışmaya yeni tanı almış 39 çölyak hastası , glutensiz diyet tedavisi alan ve aktif hastalık bulguları göstermeyen 16 hasta ve 30 sağlıklı gönüllü dahil edildi. Hasta grupları arasında yaş ve cinsiyet açısından anlamlı farklılık saptanmadı.(p=0,46 ve p=0,15) Yeni tanı çölyak hasta grubunda tanı anında 18 hastada anemi tespit edildi (%46). Başlangıç semptomu olarak hastaların %29.1?inde ishal, %29.1?inde karın ağrısı ve/veya dispeptik yakınmalar, %21.8?inde ise halsizlik ve %14.5?inde kilo kaybı tespit edildi. Ortalama hemoglobin değerleri, yeni tanı almış hasta grubunda (12.5±1.9), glutensiz diyet uygulayan hasta grubu (14.3±1.2) ve sağlıklı kontrol grubuna (14.0±1.2) göre anlamlı derece düşük olarak saptandı (p=0,03). Ferritin ve transferin saturasyon indeks değerleri yeni tanı hasta grubunda, diğer gruplara göre anlamlı derecede düşük saptandı (p=0.002 ve p=0.001). Ortalama hepsidin düzeyleri kontrol grubunda hasta gruplarına göre daha yüksek saptansa da bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p=0.172). Çölyak hasta grubundaki demir eksikliği anemisi olan ve olmayan hastalar karşılaştırıldığında anemisi olan hastaların ortalama hepsidin düzeyi 11617±11719 pg/ml iken anemisi olmayan hastaların ortalama hepsidin düzeyi 20270±19048 pg/ml saptanmış olup bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p=0,02). Yapılan korelasyon analizlerinde hepsidin ile en kuvvetli korelasyon gösteren parametre ferritindi (r=0.752, p<0.001). Bunun dışında hepsidin düzeyleri serum demiri ve transferin saturasyonu ile pozitif yönde korele saptandı. Çalışmamızda hasta grubunda inflamatuar bir belirleyici olan hepsidin düzeyleri; CRP, sedimantasyon ve eritropoietin değerleri ile herhangi bir korelasyon göstermedi. Sonuç olarak bir akut faz reaktanı olarak hepsidin, çölyak hastalığı gibi sistemik inflamasyonun zayıf olduğu bir gastrointestinal hastalıkta, daha çok demir eksikliği anemisinin parametreleriyle korele sonuçlar vermiştir. Bu durum hepsidinin çölyak hastalığında inflamatuar bir markerdan ziyade daha çok demir eksikliği anemisi parametresi gibi davrandığını göstermektedir.