Organik ve sulu ortamlarda siyanürün nükleofilik aromatik yerdeğiştirme tepkimesi ile belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ebubekir KANDEMİR

Danışman: Burcu Aydıner

Özet:

Son yıllarda çevre için tehlikeli olan siyanür anyonunun hızlı, ucuz ve pratik yöntemlerle tespiti önem kazanmıştır. Bu amaçla bu tez kapsamında siyanür anyonunu seçici, hızlı ve ön işlemler gerektirmeksizin tespit etme potansiyeli olan dokuz bileşik sentezlenmiştir. Sentez yöntemlerinin geliştirilmesi ve sentez veriminin arttırılması amacıyla mikrodalga ışıması (MDI) yöntemiyle sentezler gerçekleştirilmiş ve elde edilen sonuçlar geleneksel sentez yöntemleriyle karşılaştırılmıştır. Anyon duyarlılık çalışmaları hem DMSO hem de DMSO su çözücü çiftinde gerçekleştirilmiş ve bu çözücüler içerisindeki siyanür anyonu için tespit limit (LOD) değerleri bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre sentezlenen bileşiklerin siyanür için tespit limitleri nanomolar (nM) seviyelerinde olduğu absorpsiyon ve emisyon spektrum sonuçlarına göre hesaplanmıştır. Bileşiklerin anyonlarla olan etkileşim mekanizması ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Sentezlenen bileşiklerin siyanür anyonu ile olan etkileşimlerinin NASH mekanizmasıyla gerçekleştiği görülmüştür. Bileşiklerin F-, AcO-, H2PO4- ve OH- anyonları ile deprotonasyon mekanizması üzerinden etkileştiği görülmüştür. Etkileşim mekanizmalarını aydınlatmak amacıyla 1H NMR titrasyonu gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Kolorimetrik kemosensör, florimetrik kemosensör, seçici siyanür tayini, hidrojenin nükleofilik aromatik yerdeğiştirmesi (nash)