Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Öğrenci: ZEYNEP KOYUNLU ÜNLÜ
Danışman: İLBİLGE DÖKME
Özet:Bu eylem araştırmasının genel amacı, fen ve teknoloji öğretimini daha etkili kılmak ve alanda karşılaşılan problemleri çözmektir. Araştırmanın özel amacı ise, öğretim teknolojileri ile desteklenen araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme uygulamasının ortaokul öğrencilerinin fen konularını anlamalarında, bilimsel araştırma becerilerinde, araştırma-sorgulama ve teknolojiye yönelik görüş ve algılarında nasıl bir gelişim (ilerleme) gösterdiğini ortaya çıkarmaktır. Araştırma pilot ve asıl uygulama olmak üzere iki döngü şeklinde gerçekleştirilmiştir. Pilot çalışma problemlerin belirlenmesi, eylem planının geliştirilmesi, eylem planının uygulanması ve verilerin toplanması ile verilerin analizi ve değerlendirilmesi aşamalarından oluşmuştur. Pilot çalışmada veri toplamak ve analiz etmekten ziyade araştırma planının uygulanması sırasında aksaklık yaşanıp yaşanmadığına, veri toplama tekniklerinin uygunluğuna, veri toplama araçlarının geçerlik ve güvenirliğine, araştırmacının araştırmaya yatkınlığına ve araştırma temellerinin sağlamlığına odaklanılmıştır. Pilot çalışmanın sonuçları ışığında eylem planı asıl uygulama için gözden geçirilmiş ve geliştirilmiştir. Asıl çalışma eylem planının gözden geçirilmesi ve geliştirilmesi, geliştirilen eylem planının uygulanması ve verilerin toplanması, verilerin analizi ve değerlendirilmesi ile öneriler aşamalarından oluşmuştur. Alanda karşılaşılan problemler: (a) okulun sürekli göç veren kırsal kesimde bulunması ve sınıf mevcutlarının az olması, (b) kılavuz kitabının önerdiği 5E modelinde öğrencilerin neyi, neden ve nasıl öğrendiklerine ilişkin farkındalıklarının istenilen düzeyde olmaması, (c) sadece ders kitaplarına bağlı kalınması ve öğrencilerde görülen motivasyon eksikliği, (d) öğrencilerin fen derslerinde bilimsel araştırma yapmanın önemine ilişkin farkındalıklarının mevcut olmaması, (e) öğrencilerin araştırma becerilerinde görülen eksiklikler ve (f) okulun kırsal kesimde bulunması ve öğrencilerin ailelerinin düşük sosyoekonomik seviyede olmasından dolayı öğrencilerin teknolojik araç gereçleri kullanmaya yabancı olmasıdır. Problemlerin çözümü için literatür ve araştırmacının ilgi alanı dikkate alınarak araştırma-sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımlarından biri olan 5E modeli "Ne öğreneceğim?", "Neden öğreneceğim?", "Nasıl öğreneceğim?" ve "Ne kadar öğrendim?" soruları altında yeni bir forma getirilmiş (4N içine yerleştirilmiş 5E modeli) ve standart bir şekilde belirli aşamalar öğretim teknolojileri ile desteklenmiştir. Uygulama yedinci sınıf düzeyinde 2014-2015 eğitim-öğretim yılı I. döneminde gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar bir araştırmacı öğretmen ve altı öğrenci (2 kız, 4 erkek) olmak üzere toplam yedi kişidir. Veriler başarı testleri (Vücudumuzda Sistemler Ünitesi Başarı Testi, Kuvvet ve Hareket Ünitesi Başarı Testi, Yaşamımızdaki Elektrik Ünitesi Başarı Testi), değerlendirme (çalışma kitabı) etkinlikleri, bilimsel süreç becerilerine yönelik açık uçlu sorular, öğretmen ve öğrenci günlükleri ile yarı yapılandırılmış görüşmeler (Araştırma-Sorgulama Algısına ve Görüşüne Yönelik Görüşme, Teknoloji Algısı ve Görüşüne Yönelik Görüşme) aracılığıyla toplanmıştır. Nicel verilerin analizi için SPPS 15 programı, nitel veriler için ise içerik analizi kullanılmıştır. Sonuçta, öğrencilerin fen başarıları ile veri, hipotez ve değişken kavramlarına ilişkin algıları olumlu yönde gelişmiştir. Ayrıca orta ve üst başarı seviyesindeki öğrencilerin bazı bilimsel süreç becerilerinde ilerleme kaydedilmiştir. Öğrencilerin sınıfta teknoloji kullanımı ve kullanılan yazılımların önemi konusunda farkındalıkları artmıştır. Uygulama, öğrencilerin derse yönelik tutum, motivasyon, sorumluluk ve değer gibi duyuşsal öğrenme alanlarına hitap etmiştir. Sonuçların araştırmacı ve uygulayıcılara yol göstereceği umulmaktadır.