Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YASEMİN AÇAR
Danışman: Hilal Yıldıran
Özet:
Bu çalışma COVID-19 salgın döneminde yetişkin bireylerin besin desteği kullanımı ve
beslenme durumu ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla 19-64 yaş
aralığındaki (yaş ortalaması 31,7±11,86 yıl) 197 erkek 403 kadın olmak üzere toplam 600
bireyin gönüllü katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma verileri bireylerin demografik
özellikleri, sağlık bilgileri, beslenme alışkanlıkları, besin desteği kullanım durumları,
fiziksel aktivite durumları, antropometrik ölçümleri (vücut ağırlığı ve boy uzunluğu)
Koronavirüs-19 Fobisi Ölçeği (C19P-S), Durumluk Kaygı Ölçeği (STAI-S), besin tüketim
sıklığı ve besin tüketim kaydını içeren çevrim içi ortamda hazırlanmış anket formu
aracılığıyla sorgulanmış, tüm bireylerin Beden Kütle İndeksleri (BKİ) ve sağlıklı yeme
indeksi puanları (HEI-2015) hesaplanmıştır. Çalışma sonunda bireylerin %53’ünün COVID-
19 döneminde beslenme alışkanlıklarında değişim olduğu (p<0,05), beslenme alışkanlığında
değişiklik olanların %48,7’sinin daha sağlıksız beslendiği (p>0,05), %49,8’inin iştah
durumunda ve %34,2’sinin öğün sayısında artış olduğu görülmüştür. Bireyler arasında besin
desteği kullanım oranı %40 olarak bulunmuştur (p<0,001). En sık kullanılan besin
desteklerinin sırasıyla D vitamini (%57,5), C vitamini (%47,9) ve multivitamin (%30,8)
destekleri olduğu saptanmıştır. Her iki cinsiyette de COVID-19 döneminde fiziksel aktivite
yapma oranlarının azaldığı (p<0,01), vücut ağırlığı ve BKİ ortalamalarının ise anlamlı olarak
arttığı görülmüştür (p<0,01). COVID-19’a yönelik kaygının pandemi döneminde besin
desteği kullanmaya başlayan bireylerde ve kadınlarda daha yüksek olduğu; yaş azaldıkça
kaygı düzeylerinin arttığı saptanmıştır (p<0,05). Erkek ve kadın bireylerin pandemi
dönemindeki toplam HEI-2015 puanları sırasıyla 49,7±7,89 ve 52,7±10,37’dir (p<0,01) ve
erkek bireylerin %38,4’ünün, kadınların ise %61,6’sının sağlıklı yemek indeksi puanlarına
göre kötü diyet kalitesine sahip olduğu bulunmuştur. COVID-19 döneminde bireylerin kaygı
düzeylerinin azaltılması, psikolojik destek verilmesi ve bireylerin yeterli ve dengeli
beslenme, fiziksel aktivite ve besin desteklerinin doğru kullanımı konusunda
bilinçlendirilmesi ve yeni yaşam biçimine uyumun sağlanması açısından önem taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler : Besin desteği, Beslenme, COVID-19, Kaygı