Lise ve üniversite kimya kavramlarının zorluk derecelerinin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BERNA BALTACI

Danışman: Yüksel Altun

Özet:

Kimya genellikle zor bir ders olarak görülür ve bu öğrencileri kimya bilimi ile ilgili

çalışmalara devam etmekten alıkoyan bir sorundur. Bu nedenle hem öğrencilerin hem de

öğretmenlerin hangi konularda ve neden zorlandığını belirlemek önemlidir. Bu çalışma

kimya öğretim programında yer alan kimya konularının hem öğrenci hem de öğretmenlere

göre zorluk derecelerinin ve nedenlerinin belirlenmesine odaklanmıştır. Bu amaçla kimya

programında yer alan konuların zorluk derecesini ölçen Kimya İçerik-Zorluk Ölçeği (KİZÖ)

adı verilen ve demografik bilgilerin de yer aldığı yapılandırılmış 43 sorudan oluşan likert

tipi bir ölçek geliştirilmiştir. Ayrıca anket uygulandıktan sonra gönüllülük esasına dayanarak

10 kimya öğretmeni, 10 kimya öğretmen adayı ve 10 ortaöğretim öğrencisi ile yarı

yapılandırılmış mülakatlar yapılarak neden zorlandıklarının belirlenmesine çalışılmıştır.

viii

Kimya İçerik-Zorluk Ölçeği (KİZÖ) ile Ankara’nın farklı liselerindeki 61 kimya öğretmeni,

298 ortaöğretim öğrencisi ile bir Devlet Üniversitesinin Kimya Öğretmenliği Bölümünde

öğrenim gören 93 öğretmen adayının düşünceleri belirlenmiştir. Kimya İçerik Zorluk

Ölçeğinin PASW Statistics 18 (SPSS) programı kullanılarak gerçekleştirilen güvenirlik

analizinde ölçek toplamına ilişkin güvenirlik katsayısı (Cronbach Alpha) 0,951 olarak

bulunmuştur. Ölçek bir grup öğrenciye iki hafta sonra tekrar uygulanarak ilk test ve son test

sonuçları bağımsız (ilişkisiz) grup t-testi ile analiz edilmiş ve istatistiksel olarak anlamlı bir

fark bulunmamıştır (p=0,915>0,5). Elde edilen sonuçlar ölçekte listelenen 43 konudan 12

konunun zor olarak nitelendirildiğini göstermiştir. Sonuçlar ayrıca öğretmen, öğretmen

adayları ve orta öğretim öğrencilerinin zor buldukları kimya konularının arasında anlamlı

bir fark olduğunu göstermiştir. Yani bazı konular öğretmen tarafından zor olarak

tanımlanırken, öğretmen adayı ve ortaöğretim öğrencileri tarafından kolay olarak

nitelendirilmiştir. Ayrıca ölçek puanlarının cinsiyet ve okul türü faktörlerine göre değiştiği

bulunmuştur. Yarı yapılandırılmış mülakat analizleri öğrenme zorluğuna neden olarak farklı

faktörleri öne sürdüklerini göstermiştir. Kimya öğretmenleri çoğunlukla öğrencinin

motivasyon eksikliğinden ve öğrenme ortamındaki materyal eksikliğini neden olarak

göstermiştir. Kimya öğretmen adaylarının ise çoğunlukla öğrenme ortamı ile dersin soyut

doğasını neden olarak gösterdiği tespit edilmiştir. Ortaöğretim öğrencilerinin sorunun

çoğunlukla öğretmen ve yönetim kadrosundan kaynaklandığını düşündüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler : Kimya Öğretim Programı, Kimya Zorluk Ölçeği, Kimya

Öğrenmenin Güçlüğü