Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Engin AKSU
Danışman: Ali Dişli
Özet:
Alzheimer hastalığı (AH), kişinin günlük yaşamsal aktivitelerinde azalma ve bilişsel yeteneklerinde gerileme ile kendini gösteren, nöropsikiyatrik semptomlar ve davranış değişiklikleri ile seyreden nörodejeneratif bir hastalıktır. Yaşlılarda yaygın olarak görülen bu hastalığın sosyal ve ekonomik yükünün, yaşlı nüfusun giderek artmasıyla birlikte artacağı tahmin edilmektedir. Alzheimer hastalığına sahip bireylerin amiloid beta-peptid (Aβ) agregasyonu ve hiperfosforile tau proteininden kaynaklanan nörofibriler yumakların AH patolojisi ile ilişkili olduğu bildirilmiştir. Bu patolojik etkiler, sinir hücreleri arasında bulunan nörotransmitter madde olan asetilkolin (ACh) seviyesini azaltmaktadır. Sonuç olarak, sinir hücreleri arasındaki elektrik aktarımı engellenir. AH tamamen tedavi edilemiyor olsada son birkaç yılda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Hastalığın ilerlemesini durdurabilecek, iyileştirebilecek ve eski normal haline döndürebilecek bir tedavi yöntemi henüz yoktur. Tedavinin amacı, hastanın yaşam kalitesini düşüren unutkanlık ve beceri kaybını geciktirmektir. AH ilaç tedavisinin temel amacı, hastanın beyninde artan hücre ölümü nedeniyle azalan ACh miktarını artırmaktır. Bunun için kullanılan tedavilerden biri de asetilkolinesteraz (AChE) enzimini inhibe eden ilaçların kullanılmasıdır. Bu nedenle donepezil hidroklorür, rivastigmin tartarat ve galantamin gibi kolinesteraz inhibitörleri olan aktif maddeler sıklıkla kullanılmakta ve ticari olarak üretilmektedir. Bu çalışmada asetilkolinesteraz inhibitörü olarak kullanılma potansiyeli olan 19 tane tiyo tetrazol türevi içeren yeni bileşik sentezlendi. Sentezlenen bileşiklerin yapıları spektroskopik yöntemlerle (1H NMR, 13C-APT NMR, FT-IR ve HR-MS) aydınlatıldı.
Anahtar Kelimeler : Alzheimer Hastalığı, Asetilkolinesteraz, Tiyo Tetrazol, Donepezil Hidroklorür