Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Emrah SERT
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Nail Ünsal
Eş Danışman: Erhan Tekin
Özet:
Tüneller, başta ulaştırma projeleri olmak üzere, depolama tesisleri, metro hatları, iletim ve dağıtım hatları gibi pek çok farklı amaç için kullanılmaktadır. Modern toplum hayatının vazgeçilmez bir parçası haline gelmişlerdir. Sismik koşullar altında yer üstü yapıları genelde ataletsel etkiler göz önünde bulundurularak tasarlanmaktadır. Öte yandan tüneller için yer değiştirme esaslı tasarım yöntemleri ön plandadır. Tüneller gömülü yapılar oldukları için depremin şiddetini yüzey yapılarına oranla daha az hissederler. Çoğu zaman içerisinde bulundukları zemin ortamı ile birlikte hareket ettiklerinden daha az hasar görürler. Bu yüzden de 1980’lere kadar tünellerin deprem durumunda tasarımı için kapsamlı şartnameler geliştirilmemiştir. Son yıllarda meydana gelen, 1995 Kobe, 1999 Kocaeli, 1999 Chi Chi Depremi gibi büyük depremlerde bazı tünellerde önemli hasarlar meydana gelmiştir. Bu felaketler sonucunda, depremselliği yüksek bölgelerde tünellerin sismik koşullar altında tasarımının gözden geçirilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ülkemizde bu alanda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca yapılan çalışmalar neticesinde; “Türkiye Karayolları ve Demiryolları Tünelleri ile Diğer Zemin Yapıları Deprem Yönetmeliği” (TKDTDZYDY-2020) 06/10/2020 tarihinde Resmî Gazete de yayınlanarak 06/10/2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmada, çift hatlı demiryolu tüneli nihai kaplama kesiti, değişen sismik tesirler altında, sığ ve derin örtülerde, faklı zemin koşulları için TKDTDZTDY-2020’ye göre incelenmiştir. Kapalı form denklemlere dayalı zemin yapı etkileşimli ve etkileşimsiz analitik çözümlerin yanı sıra 1 boyutlu saha tepki analizinden elde edilen deformasyonlara bağlı sonlu elemanlar çözümleri yapılarak karşılaştırılmıştır. TKDTDZYDY-2020’nin önerdiği yöntemler neticesinde tasarım aşamasında ortaya çıkabilecek aksaklıkların önceden belirlenmesi amaçlanmış ve çift hatlı demiryolu tünel kesiti özelinde depremsellik ve saha koşullarına göre mevcut kaplama kesitinin yeterliliği irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler : Demiryolu, Tünel, Parçacık Hızı, Ovalleşme, Yamulma