Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım Modeliyle Konuşma Becerisinin Geliştirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER EĞİTİMİ , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KÜRŞAT İLGÜN

Danışman: Muammer Nurlu

Özet:

dil olarak Türkçenin öğretiminde kullanılan ders kitaplarında konuşma becerisine yönelik tamamlayıcı etkinliklerin kültürlerarası iletişimsel yaklaşımın uygulanması bakımından yetersiz olduğu çalışmanın ana problemidir. Bununla birlikte ders kitaplarında yer alan etkinliklerin kazanım dağılımlarının Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi’nde yer alan yeterliklere uyumlu şekilde düzenlenmediği de çalışmanın alt problemlerinden birini oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel bölümünde, alanda yaygın olarak kullanılan İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti (İTÖS) ve Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti (YİTÖS) ders kitaplarındaki konuşma etkinliklerinin kazanım dağılımları, en kapsamlı ve nitelikli olarak hazırlandığı düşünülen Türkiye Maarif Vakfı Öğretim Programı (TMVÖP)’nda yer alan kazanım dağılım çizelgesinden faydalanılarak çözümlenmiş, bu etkinliklerde tespit edilen kültürlerarası iletişimsel yaklaşıma ilişkin içerikler ve kültür ögeleri aktarılış biçimlerine göre sınıflandırılmıştır. Araştırmanın nicel bölümünde ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından deneysel sürecin işletilmesi için B1 ve B2 kuru olmak üzere iki deneysel desen oluşturulmuştur. YİTÖS B1 ve B2 ders kitaplarında yer alan konuşma etkinlikleri kültürlerarası iletişimsel yaklaşıma göre yeniden tasarlanmış ve ön test sonrasında 120 saatlik kur içinde deney gruplarına uygulanmıştır. Kontrol gruplarında ise ders kitaplarında yer alan konuşma etkinlikleri değiştirilmeden yürütülmüştür. Ön test ve son test sürecinde, alanda çalışan on uzman tarafından puanlanan 30 sorudan en yüksek puan alan 25 soru konuşma becerisini değerlendirmek üzere uygulanmıştır. Konuşma becerisinin ölçülmesinde Konuşma Becerisini Değerlendirme Ölçeği üç uzman tarafından konuşma becerisinin puanlanmasında kullanılmıştır. Uzman puanlarının güvenilirlik değerleri

vii

Pearson Korelasyon analiziyle test edilmiş ve uzmanlar arası ilgileşim değeri yüksek çıkmıştır. Deney ve kontrol gruplarının konuşma becerisinden aldığı puanların karşılaştırılmasında SPSS 26.00 Programı aracılığıyla bağımsız örneklemler için t-test analiz tekniği kullanılmıştır. Kültürlerarası iletişimsel yaklaşım modeline dayalı konuşma etkinlikleri uygulanan deney gruplarının ön test ve son test sonucunda puanlarının anlamlı ve olumlu bir şekilde değiştiği tespit edilmiştir. Araştırma neticesinde kültürlerarası iletişimsel yaklaşım modelinin konuşma becerisini olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler : Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğretmek, Konuşma Becerisi, Kültürlerarası İletişim Yaklaşım.