Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HANDE ÇEKİCİ
Danışman: Hilal Yıldıran
Özet:
Bu çalışma diyet ve yaşam kalitesi ile migren hastalık bulguları arasındaki ilişkiyi incelemek
amacıyla yapılmıştır. Uluslararası Baş Ağrısı Klasifikasyonu-3 kriterlerine göre migren teşhisi almış,
yaşları 19-64 yıl arasında olan 80 birey çalışmaya dahil edilmiştir. Bireylere genel bilgi soruları
içeren anket formu uygulanmıştır. Besin tüketim kayıtlarını üç gün boyunca tutmaları bireylerden
istenerek fiziksel aktivite durumları sorgulanmıştır. Hasta kayıt dosyalarından alınan biyokimyasal
bulguların sonuçları değerlendirilmiştir. Migren atak şiddeti Vizüel Analog Skala, yeti yitimi ise
Migren Yeti Yitimi Değerlendirme Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Bireylerin antopometrik ölçümleri
alınmış ve vücut bileşimi biyoelektrik impedans metodu ile analiz edilmiştir. Migrenli bireylerin
diyet kalitesini ve uyumunu belirlemek amacıyla Akdeniz Diyeti Uyum Ölçeği, Hipertansiyonun
Önlenmesi İçin Diyet Yaklaşımları (DASH) Uyum Ölçeği ve Sağlıklı Yeme İndeksi-2010 (HEİ-
2010) kullanılmıştır. Bireylerin yaşam kalitesi Kısa Form-36 ile değerlendirilmiştir. Çalışma
sonunda, Akdeniz diyetine uyum düzeyi düşük olanların yeti yitiminin daha ciddi düzeyde ve
ataklarının daha şiddetli ve sık olduğu, Akdeniz diyeti uyum puanı ile atak şiddetinin ters ilişkili
olduğu bulunmuştur (r=-0,733, p<0,05). DASH’e düşük uyum sergileyen bireylerin ataklarının daha
şiddetli ve sık olduğu, atak şiddeti ile DASH uyum puanı arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki
olduğu saptanmıştır (r=-0,700, p<0,001). DASH alt bileşenlerinden az yağlı et ürünleri puanı ile
migren yeti yitimi arasında, az yağlı süt ürünleri ile atak sıklığı arasında pozitif yönde anlamlı bir
ilişki saptanmıştır (p<0,05). HEİ-2010’a göre diyet kalitesi kötü olan bireylerde diğer bireylere göre
daha şiddetli migren atakları mevcuttur (p<0,05). HEİ-2010 puanı ile atak şiddeti arasında negatif
yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=0,458, p<0,05). İyi diyet kalitesi olan migrenlilerin bazı alt
boyutlarda yaşam kalitesi daha yüksektir. Tiroksin ile atak şiddeti arasında (r=0,234), trigliserit ile
atak süresi arasında (r=0,261) ve total kolesterol ile atak şiddeti ve süresi arasında (r=0,254) pozitif
yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Vücut kas kütlesi yüzdesi ile atak süresi ve
kemik kütlesi ile atak sıklığı arasında negatif yönde (sırasıyla r=-0,299 ve r=-0,233), vücut yağ oranı
ile atak süresi arasında ise pozitif yönde (r=0,289) anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Sonuç
olarak, bu çalışmanın bulguları Akdeniz diyetine ve DASH’e bağlılığın, diyet kalitesinin,
biyokimyasal bulguların ve vücut bileşiminin migren bulguları ile ilişkili olabileceğini
göstermektedir.
Anahtar Kelimeler : Migren, diyet kalitesi, sağlıklı yeme indeksi-2010, Akdeniz diyeti
uyumu, DASH skoru, yaşam kalitesi