Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: GÜLŞEN ERDAĞ
Danışman: Zekiye Müge Tavil
Özet:
Bu çalışmanın amacı Tekirdağ ilinde ilkokullarda görev yapan İngilizce öğretmenlerinin
tükenmişlik düzeylerini ve tükenmişlikle nasıl başa çıktıklarını belirlemektir. Bunun yanı
sıra, öğretmenlerin tükenmişlik oranlarında birtakım demografik değişkenlere göre farklılık
olup olmadığını ortaya koymak hedeflenmiştir. Söz konusu öğretmenlerin tükenmişlik
oranları ile tükenmişlikle nasıl baş ettikleri arasında bir ilişki olup olmadığını ortaya koymak
amaçlanmıştır. Çalışmanın hedeflerini gerçekleştirmek için nitel ve nicel araştırma
yöntemlerinden faydalanılarak karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Öğretmen
Tükenmişlik Ölçeği ve araştırmacı tarafından çok yanıtlı bir ölçeğe dönüştürülen
tükenmişlikle baş etme yöntemleri araştırmada nicel verileri toplamak üzere yararlanılmıştır.
Yarı-yapılandırılmış görüşme ve gözlem ise araştırmada nitel verileri toplamak üzere
kullanılmıştır. 29 kişiye pilot uygulama yapılmıştır. Pilot uygulamanın sonuçları
doğrultusunda ölçeklerde herhangi bir değişiklik gerekli görülmemiştir. Ölçekler 2018-2019
akademik eğitim yılında Tekirdağ ilinde ilkokullarda görev yapan 108 İngilizce öğretmenine
uygulanmıştır. Öğretmen Tükenmişlik Ölçeği sonuçlarına göre, 4 farklı tükenmişlik
seviyesini temsilen 20 İngilizce öğretmeniyle mülakat yapılmıştır. Mülakat yapılan İngilizce
öğretmenlerinden 8 tanesi gözlemlenmiştir. Gözlemlenen öğretmenler de 4 farklı
tükenmişlik seviyesini temsilen rastgele seçilmişlerdir. Toplanan verileri analiz etmek için
betimsel istatistikler, tek-yönlü ANOVA, t-testi, frekans analizi, karşılaştırma tablosu
kullanılmıştır. Mülakatlar ses kaydı ile kayıt edilmiş, daha sonra yazılı hale getirilmiştir.
Mülakatlar Türkçe’den İngilizce’ye çevirisi yapıldıktan sonra analiz edilmiştir. Gözlem
sonuçları yazılmış ve analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre Tekirdağ
ilinde görev yapan İngilizce öğretmenlerinin tükenmişlik oranları düşük çıkmıştır.
Öğretmenlerin tükenmişlik oranlarının medeni durum ve yaşa göre değiştiği ancak eğitim durumu, cinsiyet, haftalık ders saati, aynı okulda çalışma süresi ve öğretmenlik mesleğindeki
çalışma süresine göre farklılık göstermediği bulunmuştur. Buna ek olarak, tükenmişlik
düzeyi düşük olan öğretmenlerin hem duygu temelli hem de problem temelli baş etme
yöntemlerini, tükenmişlik seviyesi daha yüksek olan öğretmenlere göre daha çok
kullandıkları tespit edilmiştir. Ayrıca sonuçlar tükenmişlik düzeyleri yüksek olan
öğretmenlerin kaçınma ve olumsuz baş etme yöntemlerini kullandıklarını gösterirken,
tükenmişlik düzeyi düşük olan öğretmenlerin bunları kullanmadıklarını göstermiştir.
Çalışmanın bulguları doğrultusunda, İngilizce öğretmenlerine, araştırmacılara, yöneticilere,
karar verici mercilere pratik önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Öğretmenlerde Tükenmişlik, İngilizce Öğretimi, Başa Çıkma, İlkokul