Üç boyutlu konteyner yükleme karışık dağıtım toplamalı araç rotalama problemi için matematiksel model önerisi ve sezgisel tabanlı bir çözüm yaklaşımı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: OZAN PEMBE

Danışman: Cevriye Gencer

Özet:

Literatürde, dağıtım toplamalı araç rotalama problemleri için geliştirilen matematiksel modeller, müşterilerdeki yüklerin araçlara kapasite haricinde hacimsel olarak da yüklenip yüklenemeyeceğine cevap vermemektedir. Dolayısıyla, yük hacimleri düşünülmeden geliştirilen araç rotalama çözümleri gerçek hayatta kullanılamamaktadır. Bu çalışmada araç rotalama probleminin yeni bir çeşidi olan "Üç Boyutlu Karışık Dağıtım Toplamalı Araç Rotalama ve Konteyner Yükleme (KDTARP-3KY) Problemi" tanımlanmış ve probleme yönelik karışık tam sayılı doğrusal bir model ve sezgisel tabanlı bir çözüm yaklaşımı önerilmiştir. Problemin amacı,bütün müşterilerin üç boyutlu yük taleplerinin heterojen tipteki araç filosu ile karşılanırken toplam dolaşım mesafesini en küçüklemektir. KDTARP-3KY problemi, müşteri taleplerinin karşılanması için olurlu bir yükleme ve rotalamanın optimizasyonunu gerektirmektedir. KDTARP-3KY problemine ilişkin literatürde herhangi bir test verisi mevcut değildir. Bundan dolayı modelin performansını değerlendirmek üzere test problemleri üretilmiştir. Test problemlerine yönelik ulaşılan sonuçlarda optimal çözüm, optimal olmayan geçerli çözüm ve çözümsüzlük durumlarıyla karşılaşılmıştır. KDTARP-3KY probleminin çözümünde müşteri sayısı arttıkça optimal çözümünün bulunması uzun zaman almakta ya da bulunamamaktadır. Bu nedenle kısa sürede çözüm veren "Tabu Arama" algoritmasının kullanıldığı sezgisel bir çözüm yaklaşımı önerilmiştir. Tabu arama sezgiselinde en iyi sonuç veren parametre setinin belirlenmesi için deneysel çalışma yapılmıştır. Sezgisel sonuçlar ve model sonuçları amaç fonksiyon değeri ve çözüm süresi kriterleri yönünden mukayese edilmiştir.