Türkiye'deki acil tıp uzman ve araştırma görevlisi doktorların geriatrik hastalara bakış açısı


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Öğrenci: ASLI TÜRKAY

Danışman: AHMET DEMİRCAN

Özet:

Giriş: Dünya da ve Türkiye de teknolojik gelişmelerin yaşam koşullarına katkıları, sağlık hizmetlerindeki olumlu gelişmelerin yanı sıra pek çok ülkede doğurganlığın azalması, çocuk ölüm hızlarının düşmesi, enfeksiyon hastalıklarının kontrol altına alınması ve toplumun eğitim düzeyinin artması gibi faktörler nedeniyle yaşlı nüfus diğer tüm yaş gruplarına oranla en hızlı büyüyen grup haline gelmiştir. Gençlerin sağlık sorunları üzerine yoğunlaşmış olan mevcut sağlık hizmetleri yaşlı hastaların karmaşık sorunlarını saptamada ve ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Acil servis hekimleri yaşlı hastalarla en çok karşı karşıya kalan hekim grubu olup, acil servis hekimlerinin bu konudaki yaklaşımları, istekleri, eğitim durumları ve sorunları bilinmemektedir. Çalışmamızda Acil Tıp hekimlerinin geriatrik hastalara bakış açısı ve yaklaşımı belirlenmek istenmiş olup;; bu sonuçlardan yola çıkılarak çalışmamızın Acil Tıp eğitim müfredatı oluşturmada ve hasta bakım kalitesinde artışa kılavuz olması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız tanımlayıcı nitelikte bir araştırma olup; anket çalışması olarak dizayn edilmiştir. Anketler 22.02.2012 ile 22.03.2012 tarihleri arasında http://www.tatd.in/redcap/ (www.acilarastirma.net) adresi üzerinden katılımcıların elektronik posta adreslerine ulaştırılmıştır. Veriler SPSS for Windows 15.0 (SPSS Inc.®, Chicago, ABD) programına kaydedilerek istatistiksel analizleri yapılmıştır. Parametreler arasındaki ilişkiyi bulmak için Ki- Kare, Yates Düzeltmeli ve Fisher s Exact testi kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %74.7 sinin çalıştığı kurumda Geriatri bilim dalının ve servisinin olmadığı tespit edildi. Üniversite hastanelerinde diğer hastane türleriyle karşılaştırıldığında istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha çok geriatri bilim dalı ve servisi olduğu bulundu. (Ki-Kare Testi, p<0.05) Katılımcıların %79.4 ü çalıştıkları kurumda diğer hasta gruplarına oranla yaşlı hastaların hastaneye yatırılmasından kaçınıldığını düşündüğünü belirtti. %60.5 unun çalıştıkları kurumda geriatri ile ilgilenen spesifik bir anabilim dalı yoktu. Yaşlı hastalar acil servislere en sık genel durum bozukluğu, solunum sistemi ve nörolojik sistemden kaynaklanan hastalıkların neden olduğu şikayetlerle başvurmaktalar. Araştırma görevlilerinin %37.3 ü, uzmanların ise %13.1 i geriatri ile ilgili hiç eğitim almadığını belirtti. Ünvanlar arasında eğitim alma açısından istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu. . (Ki-Kare Testi, p<0.05) Acil Tıp doktorlarının çoğunluğu eğitim programları dahilinde ara sıra geriatri eğitimi aldığını ve kliniğinde anlatılan her dersin sonunda özel durumlar arasında geriatrik hastalardan bahsedilmesi şeklinde eğitim almak istediğini bildirdi. Katılımcıların %68.2 si yaşlı hastaya yaklaşımda, %67 si yaşlı hastalarla iletişimde kendisini yeterli hissettiğini belirtti. Katılımcıların yeterlilik hisleri ile çalışma süresi ve ünvanları bakımından istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu. Çalışmaya katılan Acil Tıp doktorlarının en çok eğitim almak istedikleri konuların ilaç etkileşimleri, yaşlı istismarı ve iletişim olduğu bulundu. Katılımcıların %54.1 i yaşlı hastaları acil servis kalabalığını arttıran bir neden olarak gördüğünü ve %57 si yaşlı hasta sayısının fazla olmasını acil servisler için tehdit olarak gördüğünü belirtti. %90.9 u evde bakım hizmetlerinin acil servis kalabalığını azaltacağını bildirdi. Katılımcıların %68.9 unun istismara maruz kalmış yaşlı hastası olduğu bulundu. %72.8 i onkolojik hastalığı olmayan ve terminal dönem kabul edilmeyen yaşlı hastalara resüsitasyon yapması gerektiğinde sadece ileri yaşta olmaları nedeniyle isteksizlik duymadığını belirtti. %62.2 si geriatrinin Acil Tıp yan dalı olmasına sıcak bakmadığını bildirdi. Sonuç: Yaşlı hasta bakımı özellikli bir konu olup, bu yaş grubuna özgü çalışmalar, sağlık ve sosyal alandaki hizmetler yetersiz kalmaktadır. Türkiye deki Acil Tıp doktorlarının yaşlı hasta sayısındaki artışın beraberinde getirdiği sorunların farkında olduğu bulunmuştur. Yaşlı hastalar ile ilgili eğitim düzeyi eksik olup, bu konuda eğitim ile ilgili yeni bir müfredata ihtiyaç duyulmaktadır.