Evde ventilatörle izlenen çocukların bakım vericilerine uygulanan eğitim programının etkinliğinin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: PERVER MUŞTU

Danışman: Naime Altay

Özet:

Bu çalışma, ev tipi mekanik ventilatör ile izlenen çocukların bakım vericilerine uygulanan eğitim programının, evde bakımda bakım vericilerin yaşadığı fiziksel ve psikososyal sorunlar ile Durumluk ve Sürekli Kaygı ve Genel Öz Yeterlik düzeylerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Ön test son test desende yarı deneysel olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma, Hacettepe Üniversitesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi Çocuk Yoğun Bakım Ünitesinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Yoğun Bakım Ünitesi’nde Nisan 2009-Ocak 2017 tarihleri arasında tedavi gören ve trakeostomili olarak ev tipi mekanik ventilatörle taburcu edilen, ulaşılabilen ve çalışmayı kabul eden 15 hasta ve bakım vericileri oluşturmuştur. Veriler, Tanımlayıcı Bilgiler Formu, Evde Yaşanan Sorunları İzlem Formu, Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri, Genel Öz Yeterlik Ölçeği ile toplanmıştır. Ayrıca eğitimlerde bakım vericilerin bakım durumlarını değerlendirmek için kontrol listeleri uygulanmıştır. Eğitim programında araştırmacılar tarafından hazırlanan eğitim kitapçığı ilk ev ziyaretinde bakım vericilere verilmiştir. Her bir aileye araştırmacı tarafından üç ev ziyareti yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma ve Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılmıştır. Birinci ev ziyaretinde bakım vericilerin %33,3’ü dekanülasyon, %26,7’si sekresyonda koyulaşma ve %20,0’si ateş ve kusma sorunu yaşadığını ifade etmiştir. Üçüncü ev ziyaretinde bakım vericilerin yaşadığı bu sorunlardan sadece %13,3’ünde kusma sorunu yaşandığı belirlenmiştir. Birinci ev ziyaretinde ailelerinin tamamının acil durum çantasının olmadığı, üçüncü ev ziyaretinde tamamının acil durum çantasını hazırladığı saptanmıştır. Birinci ev ziyaretinde çocuğu ile birlikte uçakla seyahat eden bakım verici bulunmazken, üçüncü ev ziyaretinde %13,3’ü çocuğuyla birlikte uçakla seyahat etmiştir. Eğitim öncesi ve sonrası bakım vericilerin Durumluk ve Sürekli Kaygı ölçek puan ortalamaları arasındaki fark (p<0,05) ve Genel Öz Yeterlik ölçek puan ortalamalarının arasındaki fark istatiksel olarak anlamlı (p<0,05) bulunmuştur. Sonuç olarak evde ventilatörle izlenen çocukların bakım vericilerine sağlanan taburculuk eğitimlerinde fiziksel bakım kadar psikososyal bakıma da önem verilmesi gerektiği ve ev ziyareti prosedürlerinin oluşturulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler : Bakım verici, çocuk, evde bakım, evde ventilasyon, hemşire