Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşenur OKATAN
Danışman: Aysel Çağlan Günal
Özet:
Diflubenzuron, pek çok ülkede insektisit olarak kullanılmasından dolayı tüm canlıların sağlığını olumsuz etkileyen ekolojik bir öneme sahiptir. Bu çalışmada da ekotoksikolojik çalışmalarda model organizma olarak kullanılan tatlı su midyelerinde (Unio delicatus) diflubenzuronun olası toksik etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Probit analiz yöntemi kullanılarak 96 saat sürelik ortalama öldürücü konsantrasyonu (LC50) (%95 güven aralığı) hesaplanmış ve 96 saatlik LC50 değeri 123,84 mg/L (87,97-166,15 mg/L) olarak saptanmıştır. 96 saatlik LC50 değerinin 1/10 ve 1/100’lük konsantrasyonları, subletal konsantrasyonlar olarak kullanılmış ve tatlı su midyeleri 48 saat ile 7 gün süreyle 1,24 mg/L ve 12,4 mg/L diflubenzurona maruz bırakılmıştır. Deney sonucunda tatlı su midyelerinin toplam hemosit sayısı, toplam antioksidan durumu (TAS), toplam oksidan durumu (TOS), dokularındaki süperoksit dismütaz (SOD), katalaz aktivitesi tayini (CAT) ve glutatyon peroksidaz tayini (GPx) düzeylerine etkisi belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre toplam hemosit miktar değerleri (THS/ml) DFB’ye maruz kalma sonucunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak önemli oranda bir artış göstermiştir (p<0,05). Toplam oksidan durumu (TOS) değerleri DFB’ye maruz kalma sonucunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak bir artış göstermiştir (p<0,05). 48 saat son bulduğunda kontrol grubuna kıyasla sindirim bezi ve solungaç dokularındaki SOD düzeyleri istatistiksel olarak artış göstermişken (p<0,05), 7 gün süre son bulduğunda kontrol grubuna kıyasla sindirim bezi ve solungaç dokularındaki SOD düzeyleri istatistiksel olarak azalış göstermiştir (p<0,05). Sindirim bezi ve solungaç dokularındaki CAT seviyesinin 48 saat ve 7 gün süre sonunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak arttığı saptanmıştır (p<0,05). Sindirim bezi dokularındaki GPx seviyesinin 48 saat ve 7 gün süre sonunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak arttığı saptanmıştır (p<0,05). Solungaç bezi dokularındaki GPx seviyesinin 48 saat süre sonunda azaldığı saptanmışken (p<0,05), 7 gün süre sonunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak arttığı saptanmıştır (p<0,05). Sonuç olarak, Diflubenzuron’un subletal konsantrasyonlarda bile tatlı su midyelerinin immunolojik ve biyokimyasal parametrelerini etkilediği saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler : Diflubenzuron, tatlı su midyesi, toksik, pestisit, biyokimyasal
parametreler, Unio delicatus