Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Öğrenci: NAZAN NEMLİ
Danışman: İSMET BAYRAMOĞLU
Özet:Çocuklarda sık görülen, konuşma, eğitim ve sosyal uyum başta olmak üzere pek çok alanda yetersizliklere neden olan işitme kaybının yaşam kalitesi üzerindeki etkisinin takibi, sadece dinleme becerileri, işitme cihazı kullanımları, dil ve konuşma becerileri açısından değil; tedavileri, tedavi mümkün değilse çeşitli cihazlarla rehabilitasyonuna kadar önemlidir. Yaşam kalitesi ölçekleri kullanılarak takip edilen çocukların gelişim dereceleri daha iyi anlaşılabilir, ilerleyen süreçteki müdahaleleri daha iyi planlanarak uygulanabilir, ortaya çıkan değişimler daha sağlıklı bir şekilde takip edebilir. Kronik sorunlara sahip çocuklara yönelik yaşam kalitesi değerlendirmelerinin sayısı az olduğu gibi, işitme kayıplı çocuklar için özel tasarlanmış çok az sayıda ölçek vardır. Bunlar arasında da Hearing Environments and Reflection on Quality of Life Measurement for Children/ Adolescents (HEAR-QL) işitme kayıplı çocuklar için geliştirilmiş ilk özel ölçek olma özelliğini taşımaktadır. Bu çalışma; işitme kaybının 7-12 yaş aralığındaki çocukların yaşam kalitesine etkisini belirleyebilmeyi 2008 yılında Streufert tarafından Washington Üniversitesinde geliştirilen HEAR- QL) yaşam kalitesi ölçeğinin çocuk versiyonunu Türkçeye ve Türk kültürüne uyarlamak, uyarlama çalışması dahilinde işitme kaybı ile ilgili değişkenlerin yaşam kalitesine olan etkilerini de değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma ilk önce ölçeğin Türkçeye çevirisi yapılmış, yapılan çeviri araştırmacı tarafından orijinal eşdeğerliliği geri çeviri yöntemi ile değerlendirilmiş ve İŞYAK adı ile son halini almıştır. Çalışmada 7-12 yaş aralığında bulunan 35 unilateral, 45 bilateral kalıcı işitme kaybı yaşayan ve 35 normal (işitme kaybı yaşamayan) çocuk örnekleme dahil edilmiş olup toplamda 115 kişiye uygulanmıştır. Katılımcılardan İŞYAK (İşitme Kayıplılar için Yaşam Kalitesi Ölçeği), Türkçeye uyarlanan İŞYAK'ın yapısına en uygun ÇİYKÖ (Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği ) doldurmaları istenmiş, çocuklara ait demografik bilgiler bilgi formu ile toplanmıştır. Ölçme aracı İŞYAK'ın Türk kültüründe örneklem üzerinde doğrulanıp doğrulanmadığını belirlemek için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) incelenmiştir. DFA' ya ek olarak İŞYAK ve ÇİYKÖ ölçme araçlarından elde edilen sonuçlar varyans analiziyle karşılaştırılmış, İŞYAK puanlarının, yaşam kalitesi açısından farklılaşan grupları ayırt edebildiği görülmüştür. Güvenirlik çalışmasında ölçme sonuçlarının zamana göre kararlılığını değerlendiren test-tekrar-test yöntemi ve ölçek maddelerinin iç tutarlılığını ölçmek için Cronbach Alfa katsayısı kullanılmıştır. Sonuç olarak, İŞYAK ile ilgili yapılan istatistiksel analizler, İŞYAK'ın işitme kayıplı çocukların yaşam kalitesini değerlendirmede özel bir ölçek olarak, gerek klinikte gerekse rehabilitasyon merkezlerinde işitme kayıplı çocukları daha iyi anlamamızı ve değerlendirmemizi sağlayabileceğini ve geçerli-güvenilir sonuçlar verdiğini göstermiştir.