DERİN ÇEKME KALIPLARINDAKİ PARAMETRELERİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ ve BULANIK MANTIK İLE TAHMİNİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAKAN GÜRÜN

Danışman: ZAFER TEKİNER

Özet:

Bu çalışmada; derin çekme kalıplarında çekmeyi etkileyen parametreler deneysel olarak incelenmiştir. Deneysel çalışmalarda, değişik çekme parametreleri kullanılarak, silindirik ve kare olmak üzere iki farklı geometride derin çekme işlemleri gerçekleştirilmiştir. Deneysel çalışmalar, alüminyum, DKP ve pirinç sac malzemelerde uygulanmıştır. Derin çekme sırasında oluşan çekme kuvvetleri, çekme ekseni üzerine yerleştirilen Baykon yük hücresi yardımıyla ölçülmüştür. Kalıp kavisi, zımba kavisi, çekme hızı, çekme boşluğu ve sac malzeme kalınlığı parametrelerinin çekme işlemine etkileri incelenmiştir. Bu parametrelere bağlı olarak deney numunelerinde oluşan kırışıklık, yırtılma,sac kalınlığı incelmesi ve çekme kuvvetleri incelenmiştir. Sac malzemesinin ve çekme parametrelerinin, sac malzemelerdeki kırışıklığı, yırtılmayı ve miktarını,sac kalınlığında incelmeyi ve çekilebilirlik oranlarını doğrudan etkilediği görülmüştür. Deneysel numuneler aynı çekme parametreleri kullanarak, sonlu elemanlar metoduna dayalı çözüm yapan DYNAFORM ve AUTOFORM paket programları kullanılarak da analiz edilmiştir. Deneysel çalışma sonuçları ile analiz sonuçlarının çok yakın değerlerde olduğu görülmüştür. Deneysel çalışmalardan elde edilen verilerden yararlanılarak, deney yapılmayan parametre değerlerinin çekilebilirlik değerlerine etkilerini tahmin etmek amacıyla bir bulanık mantık modeli geliştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar pratik kullanımlar için literatüre kazandırılmıştır.