Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, TIBBİ FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZÜBEYİR ELMAZOĞLU
Danışman: Çimen Karasu
Özet:
Alzheimer hastalığı (AH) çok yönlü nörodejeneratif bir bozukluk olup, çoğunlukla
nörofibriler yumak ve senil plakların eşlik ettiği beyin hasarı ile karakterizedir. Yapılan
çalışmalar hipergliseminin oksidatif stres, mitokondriyal disfonksiyon, inflamasyon ve
eksitotoksisitenin AH’nın başlaması ve ilerlemesine aracılık ettiğini göstermiştir.
Günümüzdeki tedavi rejimleri, AH’da görev alan çoklu mekanizmaları
baskılayamamaktadır. Endokannabinoid sistem, nöronal plastisiste, nöroinflamasyon,
nörodejenerasyon, sirkadyan ritim ve redoks homeostazı gibi birçok fizyolojik süreçte
görev almaktadır ve AH patogenezine karşı etkili olabileceği bildirilmiştir. Bu nedenle, bu
tez çalışmasında endokannabinoid araşidoniletanolamid (AEA) ve 2-araşidonilgliserol (2-
AG), sentetik kannabinoid CP 55940 ve WIN 55,212-2 ve yağ asidi amid hidrolaz (FAAH)
enzim inhibitörü URB 597 bileşiklerinin, primer hipokampal nöronlarında hiperglisemi ve
oligomerik amiloid beta peptid (Aβ1-42) ile oluşturulan nörotoksik modeldeki nöroprotektif
özellikleri araştırılmıştır. Bu amaçla, hücreler artan konsantrasyonlarda (1 nM- 1 μM)
kannabinomimetiklerle 6 saat boyunca muamele edildikten sonra 150 mM GLU (24 saat)
ve takiben 500 nM Aβ1-42 (24 saat) ile inkübe edilmiştir. Hücre canlılığı, hücre içi reaktif
oksijen türevleri (ROS), Aβ düzeyleri, mitokondri membran potansiyeli (ΔΨm), antioksidan
enzim aktiviteleri (SOD, CAT, GPx, GRx), oksidatif-nitrozatif stres son ürünleri (AGE, HNE
ve 3-NT), inflamatuvar belirteçler (iNOS, IL-1β ve TNF-α) ve antioksidan (p-Nrf2),
nörogenez (p-CREB) ve metabolik (p-GSK3β) proteinlerin düzeyleri ölçülmüştür.
Kannabinomimetikler Aβ seviyelerini, oksidatif-nitrozatif stres son ürünlerini ve inflamuvar
belirteçlerin düzeylerini azaltırken, hücre canlılığını, ΔΨm ve antioksidan enzim
aktivitelerini artırmakta, ayrıca p-GSK3β, p-Nrf2 ve p-CREB protein düzeylerinde artış
meydana getirmektedirler. Bulgularımız, kannabinoid türevlerinin antioksidan, antiinflamatuvar
ve nöroprotektif etkilerinden dolayı hipergliseminin eşlik ettiği AH’da
potansiyel terapötik ajanlar olabileceğini göstermiştir.
Anahtar Kelimeler : Alzheimer hastalığı, Hiperglisemi, Amiloid beta peptid,
Endokannabinoid, Nöroprotektif etki